خارکوف
خارکوف (خارکُف) (به روسی: Ха́рьков) یا خارکیف (خارکیو) (به اوکراینی: Харків) دومین شهر بزرگ اوکراین است. خارکوف در شرق اوکراین واقع شدهاست.
خارکوف (خارکیف)
Харків | |
---|---|
Ха́рьков | |
کشور | اوکراین |
استان | خارکف |
زیرمجموعه | ۹ ناحیه |
تأسیس | ۱۶۵۵–۵۶ |
حکومت | |
• شهردار | Ihor Terekhov |
مساحت | |
• شهر | ۳۵۰ کیلومتر مربع (۱۴۰ مایل مربع) |
ارتفاع | ۱۵۲ متر (۴۹۹ فوت) |
جمعیت (۲۰۱۲) | |
• شهر | ۱۴۳۰۸۸۵ کاهش |
• کلانشهری | ۱۷۳۲۴۰۰ |
منطقهٔ زمانی | یوتیسی ۲+ (EET) |
• تابستانی (DST) | یوتیسی ۳+ (EEST) |
کد پستی | ۶۱۰۰۱—۶۱۴۹۹ |
پیششماره تلفن | (۳۸۰)+ |
پلاک خودرو | ХА, ۲۱ (old) |
وبگاه | www |
نام
ویرایشاین شهر در زبان روسی Ха́рьков و در زبان اوکراینی Харків نام برده میشود. در زبان فارسی برای اشاره به این شهر از نامهای خارکوف، خارکُف، خارکیف و خارکیو استفاده میشود.
در منابع قدیمی فارسی عمدتاً از معادل روسی خارکوف[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹] و خارکُف[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷] برای اشاره به این شهر استفاده شدهاست.
پس از انحلال اتحاد جماهیر شوروی و استقلال اوکراین در سال ۱۹۹۱، معادل اوکراینی خارکیو در منابع جغرافیایی مکتوب فارسی از جمله کتابها و اطلسهای مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی[۱۸] و انتشارات ایرانشناسی[۱۹] در کنار معادل روسی خارکوف و خارکُف رایج گردید.
اکثر خبرگزاریهای فارسیزبان بخصوص در جریان حمله ۲۰۲۲ روسیه به اوکراین از نام خارکیف استفاده میکنند.[۲۰][۲۱] [۲۲][۲۳] [۲۴][۲۵] این در حالی است که بخش فارسی خبرگزاری روسی اسپوتنیک[۲۶] از خارکف استفاده کردهاست.
تاریخچه
ویرایشخارکوف در دهه ۱۶۵۰ میلادی پایهگذاری شد و از سال ۱۹۱۹ تا ۱۹۳۴ پایتخت جمهوری شوروی سوسیالیستی اوکراین بود.[نیازمند منبع] در جریان جنگ جهانی دوم، شهر خارکوف روز ۲۵ اکتبر سال ۱۹۴۱ به تصرف نیروهای آلمانی درآمد.[۲۷]
جغرافیا
ویرایششهر خارکوف در شمال شرقی اوکراین قرار دارد و مرکز استان خارکف است.
اقتصاد
ویرایشخارکف را باید مهمترین شهر صنعتی اوکراین از لحاظ ساخت ماشینهای صنعتی، حمل و نقل و کشاورزی و دیگر ادوات دانست.
در اوایل قرن نوزدهم صنعت خارکف توسعه پیدا کرد و با احداث راهآهن در سال ۱۸۶۹، خارکف بهسرعت محل تقاطع خطهای راهآهن امپراطوری روسیه شد. در اواخر آن قرن خارکف به یکی از بزرگترین مراکز اقتصادی، صنعتی و علمی روسیه تبدیل گردید.
جمعیت
ویرایشجمعیت تاریخی | |
---|---|
سال | جمعیت |
۱۶۶۰[۲۸] | ۱٬۰۰۰ |
۱۷۸۸[۲۹] | ۱۰٬۷۴۲ |
۱۸۵۰[۳۰] | ۴۱٬۸۶۱ |
۱۸۶۱[۳۰] | ۵۰٬۳۰۱ |
۱۹۰۱[۳۰] | ۱۹۸٬۲۷۳ |
۱۹۱۶[۳۱] | ۳۵۲٬۳۰۰ |
۱۹۱۷[۳۲] | ۳۸۲٬۰۰۰ |
۱۹۲۰[۳۱] | ۲۸۵٬۰۰۰ |
۱۹۲۶[۳۱] | ۴۱۷٬۰۰۰ |
۱۹۳۹[۳۳] | ۸۳۳٬۰۰۰ |
۱۹۴۱[۳۱] | ۹۰۲٬۳۱۲ |
۱۹۴۱[۳۴] | ۱٬۴۰۰٬۰۰۰ |
۱۹۴۱[۳۱][۳۵] | ۴۵۶٬۶۳۹ |
۱۹۴۳[۳۶] | ۱۷۰٬۰۰۰ |
۱۹۵۹[۳۰] | ۹۳۰٬۰۰۰ |
۱۹۶۲[۳۰] | ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ |
۱۹۷۶[۳۰] | ۱٬۳۸۴٬۰۰۰ |
۱۹۸۲[۲۹] | ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ |
۱۹۸۹ | ۱٬۵۹۳٬۹۷۰ |
۱۹۹۹ | ۱٬۵۱۰٬۲۰۰ |
۲۰۰۱[۳۷] | ۱٬۴۷۰٬۹۰۰ |
بنا بر سرشماری سال ۱۹۸۹ در شوروی، جمعیت شهر ۱٬۵۹۳٬۹۷۰ نفر بود.[۳۸] در سال ۱۹۹۱، جمعیت آن به ۱٬۵۱۰٬۲۰۰ نفر کاهش یافت که ۱٬۴۹۴٬۲۰۰ نفر به صورت دائمی در آن ساکن بودند. خارکوف پس از کییف، بزرگترین شهر اوکراین است.[۳۹]
ساختار قومی خارکوف در سرشماری سال ۱۹۸۹ شامل ۵۰٫۳۸٪ اوکراینی ،۴۳٫۶۳٪ روس ،۳٪ یهودی ،۰٫۷۵٪ بلاروسی و بقیه ۲٫۲۴٪ (افزون بر ۲۵ اقلیت) بودند. در سرشماری ۱۹۵۹ شوروی اوکراینیها ۴۸٫۴٪، روسها ۴۰٫۴٪، یهودیها ۸٫۷٪ و دیگر ملیتها ۲٫۵٪ بودند.[۴۰]
اماکن
ویرایشخارکوف دارای ۶ سالن تئاتر، ۵ موزه، ۸۰ کتابخانه و حدود ۶۰ مؤسسه علمی و پژوهشی و ۳۰ دانشگاه میباشد.
دانشگاه خارکف یکی از اولین دانشگاههای امپراتوری روسیه است که در سال ۱۸۰۵ تأسیس شد.
سه کلیسای پکروسکی، بلاگووشنسکی و اوسپنسکی که در مرکز شهر خارکف واقع هستند از قدیمیترین کلیساهای این شهر بهشمار میروند.
میدان مرکزی شهر خارکف، بزرگترین میدان در کل اوکراین بوده و یکی از عظیمترین میدانهای اروپا بهشمار میرود.
مترو
ویرایشمتروی خارکوف در سال ۱۹۷۵ تأسیس شده و هماکنون دارای ۳ خط و ۳۰ ایستگاه میباشد.
شهرهای خواهرخوانده
ویرایشنگارخانه
ویرایشپانویس
ویرایش- ↑ بختیاری، اطلس جامع گیتاشناسی ۸۶–۸۵، ۱۴، ۲۴، ۴۴، ۵۱، ۵۴، ۶۳، ۸۲.
- ↑ بختیاری، اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی، ۱۳.
- ↑ بختیاری، نقشه سیاسی جهان و پرچم کشورها.
- ↑ واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی، راهنمای کشورهای مستقل مشترکالمنافع و جمهوریهای بالتیک، ۱۸۷، ۱۸۸، ۲۰۵، ۲۰۷، ۲۱۴، ۲۱۵، ۲۱۷، ۲۱۸.
- ↑ بختیاری، اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان، ۷۲.
- ↑ گروهی از نویسندگان، سفرنامههای خطی فارسی، ۴: ۱۶۵، ۱۶۶، ۵۷۹.
- ↑ فراهانی و بهبودی، روزشمار تاریخ معاصر ایران، ۴: ۱۵۴.
- ↑ سپهر، ایران در جنگ بزرگ ۱۹۱۸–۱۹۱۴، ۴۵۹.
- ↑ مصاحب، دایرةالمعارف فارسی، ۸۷۵.
- ↑ بختیاری، اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی، ۳۲، ۳۴، ۴۱، ۴۵، ۴۸، ۵۰.
- ↑ بختیاری، اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان، ۷۸.
- ↑ ظهیرالدوله، سفرنامه ظهیرالدوله، ۱۳۱، ۱۳۲، ۳۹۵.
- ↑ مستوفی، شرح زندگانی من، ۲: ۹۱.
- ↑ آل احمد، جزیره خارک در یتیم خلیج فارس، ۳۴.
- ↑ مینورسکی، تاریخ شروان و دربند، ۲۴۲.
- ↑ آل احمد، سفر فرنگ، ۲۱۴.
- ↑ مظفرالدینشاه، سفرنامه مبارک شاهنشاهی، ۵۷، ۷۱، ۷۲، ۷۸.
- ↑ واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی، راهنمای کشورهای مستقل مشترکالمنافع و جمهوریهای بالتیک، ۱۸۸، ۲۰۵، ۲۰۷، ۲۱۷.
- ↑ بختیاری، اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان، ۵۷، ۷۱، ۷۲، ۷۸.
- ↑ «هفتمین روز حمله روسیه به اوکراین/ کنترل کامل خرسون در دست روسیه و فرود چتربازان روس در خارکیف». ایسنا. ۱۱ اسفند ۱۴۰۰. دریافتشده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
- ↑ «سه مجسمه دوران شوروی سابق در خارکیف اوکراین پایین آورده شدند». بیبیسی فارسی. ۲۲ فروردین ۱۳۹۴. دریافتشده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
- ↑ «اوکرایین: نیروهای روسیه وارد شهر خارکیف شدند». بخش فارسی دویچه وله. ۲ مارس ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
- ↑ «ساکنان خارکیف اوکراین در مرز با روسیه برای بدترین سناریو آماده میشوند». یورونیوز فارسی. ۲۳ ژانویه ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
- ↑ «گاز صدها خانه مسکونی در خارکیف در اوکراین قطع شد». صدا و سیما. ۸ اسفند ۱۳۹۶. دریافتشده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
- ↑ «مجسمه لنین در خارکیف اوکراین پائین کشیده شد». بخش فارسی صدای آمریکا. ۷ مهر ۱۳۹۳. دریافتشده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
- ↑ «حمله سامانههای موشکی پرتاب چندگانه به حومه شهر خارکف اوکراین + ویدئو». اسپوتنیک. ۲۴ فوریه ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲ مارس ۲۰۲۲.
- ↑ Glantz 2001, p. 157.
- ↑ Л. И. Мачулин. Mysteries of the underground Kharkov. — Х. : 2005. ISBN 966-8768-00-0 (روسی)
- ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ Kharkov: Architecture, monuments, renovations: Travel guide. Ed. А. Лейбфрейд, В. Реусов, А. Тиц. — Х. : Прапор, 1987(روسی)
- ↑ ۳۰٫۰ ۳۰٫۱ ۳۰٫۲ ۳۰٫۳ ۳۰٫۴ ۳۰٫۵ Н. Т. Дьяченко. Streets and squares of Kharkov. – X. : Прапор, 1977(روسی)
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ ۳۱٫۳ ۳۱٫۴ А. В. Скоробогатов. Kharkov in times of German occupation (1941–1943). – X. : Прапор, 2006. شابک ۹۶۶−۷۸۸۰−۷۹−۶(اوکراینی)
- ↑ Oleksandr Leibfreid, Yu. Poliakova. Kharkov. From fortress to capital. – Х. : Фолио, 2004(روسی)
- ↑ State archives of Kharkov Oblast. Ф. Р-2982, оп. 2, file 16, pp 53–54
- ↑ Colonel Н. И. Рудницкий. Военкоматы Харькова в предвоенные и военные годы.(روسی)
- ↑ In reference to the German census of December 1941; without children and teenagers no older 16 years of age; numerous city-dwellers evaded the registration(روسی)
- ↑ Mykyta Khruschev. Report to ЦК ВКП(б) of August 30, 1943. History: without "white spots". Kharkiv izvestia, No. 100–101, August 23, 2008, page 6(روسی)
- ↑ Ukrainian Census (2001)
- ↑ "Kharkiv today". Our Kharkіv (به روسی). Archived from the original on 22 August 2006. Retrieved May 4, 2007.
- ↑ "Results / General results of the census / Number of cities". 2001 Ukrainian Census. Archived from the original on 9 January 2006. Retrieved August 28, 2006.
- ↑ Історія міста Харкова ХХ століття, Харків 2004, р. 456
منابع
ویرایش- آل احمد، جلال (۱۳۷۶). سفر فرنگ. تهران: سیامک.
- آل احمد، جلال (۱۳۸۶). جزیره خارک در یتیم خلیج فارس. تهران: مجید.
- بختیاری، سعید (۱۳۸۵). اطلس جامع گیتاشناسی ۸۶–۸۵. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۹۶. شابک ۹۶۴۳۴۲۲۰۰۳.
- بختیاری، سعید (۱۳۷۸). اطلس کامل گیتاشناسی: سیاسی، طبیعی، اقتصادی. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۹۶. شابک ۹۶۴۶۲۴۱۲۷۱.
- بختیاری، سعید (۱۳۹۱). نقشه سیاسی جهان و پرچم کشورها. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۱. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۴۲۲۷۹۰.
- بختیاری، امیرحسین (۱۳۹۸). اطلس جامع جغرافیایی ایران و جهان. تهران: انتشارات ایرانشناسی. ص. ۱۲۸. شابک ۹۷۸۶۰۰۸۳۵۱۱۷۷.
- سپهر، احمدعلی (۱۳۳۶). ایران در جنگ بزرگ ۱۹۱۸–۱۹۱۴. تهران: بینا.
- ظهیرالدوله، علی بن محمد ناصر (۱۳۷۱). سفرنامه ظهیرالدوله. تهران: مستوفی.
- گروهی از نویسندگان (۱۳۸۸). سفرنامههای خطی فارسی. تهران: نشر اختران.
- مستوفی، عبدالله (۱۳۸۴). شرح زندگانی من. تهران: زوار.
- مصاحب، غلامحسین (۱۳۸۰). دایرةالمعارف فارسی. تهران: امیرکبیر. شابک ۹۶۴۳۰۳۰۴۴X.
- مظفرالدینشاه (۲۰۰۹). سفرنامه مبارک شاهنشاهی. Princeton: Princeton University. ص. ۶۶، ۶۷.
- مینورسکی، فئودوروویچ (۱۳۷۵). تاریخ شروان و دربند. ترجمهٔ محسن خادم. تهران: بنیاد دائره المعارف اسلامی.
- واحد پژوهش و تألیف مؤسسه گیتاشناسی (۱۳۷۸). راهنمای کشورهای مستقل مشترکالمنافع و جمهوریهای بالتیک. تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی. ص. ۳۵۲. شابک ۹۶۴۶۲۴۱۲۳۹.
- فراهانی، حسن؛ بهبودی، هدایتالله (۱۳۸۵). روزشمار تاریخ معاصر ایران. تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Kharkiv». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۲۸ مارس ۲۰۱۱.