جنگ استقلال ترکیه
جنگ استقلال ترکیه (به ترکی استانبولی: Kurtuluş Savaşı) یا آزادسازی ترکیه، به جنبش نظامی و سیاسی ملیگرایان ترک در برابر تجزیه امپراتوری عثمانی پس از جنگ جهانی اوّل از سوی متفقین گفته می‌شود. حرکت ملی ترک در آناتولی منجر به شکل‌گیری مجمع بزرگ ملی شد که تحت رهبری آتاترک توانست از تمامی توانایی‌های خود استفاده کند. پس از عملیات نظامی علیه تهاجم یونان، و جنگ با ارمنی‌ها و فرانسوی‌ها و سرکوب کردها در شرق آناتولی، در ژولای ۱۹۲۳، انقلابیون ترک توانستند که متحدین را مجبور به دست کشیدن از پیمان سور و قبول پیمان لوزان کنند. بر اساس این پیمان، به آناتولی و ناحیه غرب تنگه بسفر اجازه داده شد تا در اکتبر ۱۹۲۳ تشکیل جمهوری ترکیه را بدهند. بوجود آمدن حرکت ملی ترکی منجر به ورافتادن سیستم ملت عثمانی شد و پس از آن با نوگراییهای آتاتورک، سیاستی مدرن، سکولار و کشور-ملت بوجود آمد. بعد از استقلال ترکیه مصطفی کمال آتاترک به عنوان اولین رئیس‌جمهور ترکیه انتخاب شد و تا پایان عمر یعنی سال ۱۹۳۸ در این سمت باقی ماند.
| جنگ استقلال ترکیه | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از انقلاب‌های ۱۹۱۷–۱۹۲۳ در پیامدهای جنگ جهانی اول | |||||||||
 در جهت عقربه‌های ساعت از بالا سمت چپ: هیئتی در کنگره سیواس برای تعیین اهداف جنبش ملی ترکیه گرد آمد. غیرنظامیان ترکیه در حال حمل مهمات به جبهه قوای ملیه پیاده‌نظام؛ سواره نظام اسب ترک در تعقیب؛ ارتش ترکیه تصرف اسمیرنا; سربازان در میدان اولوس آنکارا برای عزیمت به جبهه آماده می‌شوند. | |||||||||
| |||||||||
| طرف‌های درگیر | |||||||||
|
ملیگرایان ترک: همچنین:
|
متفقین: یونان ارمنستان(در ۱۹۲۰) حمایت توسط:  دولت استانبول[e]
 جمهوری دموکراتیک گرجستان(در ۱۹۲۱) | ||||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||||
مصطفی کمال آتاترک فوزی پاشا عصمت اینونو کاظم قره‌بکر فخرالدین آلتای علی فوات سبسوی رفت بله نورالدین پاشا علی احسان پاشا توپال عثمان اتهم چرکس (تا ۱۹۲۰) |
 الفتریوس ونیزلوس لئونیداس پاراسکووپولوس کنستانتین یکم دیمیتریوس گوناریس  آناستاسیوس پاپولاس گئورگیوس هاتزیانستیس  هانری گورو دراستامات کانایان مؤسس سیلیکیان جورج میلن محمد ششم دامت فرید پاشا سلیمان شفیق پاشا انزاور احمد پاشا چرکس اتهم علیشر | ||||||||
| قوا | |||||||||
|
مه ۱۹۱۹: ۳۵٬۰۰۰[۱۴] نوامبر ۱۹۲۰: ۸۶٬۰۰۰ (ایجاد ارتش منظم)[۱۵] اوت ۱۹۲۲: ۲۷۱٬۰۰۰[۱۶] |
دسامبر ۱۹۱۹: ۸۰٬۰۰۰[۱۷] ۱۹۲۲: ۲۰۰٬۰۰۰[۱۸]–۲۵۰٬۰۰۰[۱۹][۲۰] ۶۰,۰۰۰[۲۱][۲۲] ۳۰,۰۰۰[۲۳] ۲۰,۰۰۰[۲۴] ۷٬۰۰۰ (در اوج)[۲۵] | ||||||||
| تلفات و خسارات | |||||||||
|
۱۳٬۰۰۰ کشته[۲۶] ۲۲٬۶۹۰ بر اثر بیماری کشته شدند[۲۷] ۵٬۳۶۲ بر اثر جراحات یا سایر علل غیر جنگی کشته شدند[۲۷] ۳۵٬۰۰۰ زخمی[۲۶] ۷٬۰۰۰ زندانی[۲۸][f] مجموع: ۸۳٬۰۵۲ تلفات |
۲۴٬۲۴۰ کشته[۲۹] ۱۸٬۰۹۵ مفقود ۴۸٬۸۸۰ زخمی ۴٬۸۷۸ خارج از جنگ کشته شدند ۱۳٬۷۴۰ زندانی[۲۹][۳۰] ۱٬۱۰۰+ کشته[۳۱]۳٬۰۰۰+ زندانی[۳۲] ~۷٬۰۰۰مجموع: ۱۱۶٬۰۵۵ تلفات | ||||||||
|
۲۶۴٬۰۰۰ غیرنظامیان یونانی[۳۳] ۶۰٬۰۰۰–۲۵۰٬۰۰۰ غیرنظامیان ارمنی[۳۴][۳۵] بیش از ۱۵٬۰۰۰ غیرنظامی ترک در جبهه غربی کشته شدند[۳۶] بیش از ۳۰٬۰۰۰ ساختمان و بیش از ۲۵۰ روستا توسط ارتش یونان و شورشیان یونانی/ارمنی سوخته است.[۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱] | |||||||||
جستارهای وابسته
ویرایش
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جنگ استقلال ترکیه موجود است.
یادداشت‌ها
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Gingeras 2022, pp. 204–206.
- ↑ Jelavich, Barbara (1983). History of the Balkans: Twentieth century. Cambridge University Press. p. 131. ISBN 978-0-521-27459-3.
- ↑ "Українська державність у XX столітті: Історико-політологічний аналіз / Ред. кол. : О. Дергачов (кер. авт. кол.), Є. Бистрицький, О. Білий, І. Бураковський, Дж. Мейс, В. Полохало, М. Томенко та ін. – К. : Політ. думка, 1996. — 434 с." Archived from the original on 9 August 2020. Retrieved 4 July 2020.
- ↑ Внешняя политика Азербайджана в годы cоветской власти
- ↑ "Hüseyin Adıgüzel – Atatürk, Nerimanov ve Kurtuluş Savaşımız". 24 دسامبر 2014. Archived from the original on 24 December 2014.
- ↑ Andican, A. Ahat (2007). Turkestan Struggle Abroad From Jadidism to Independence. SOTA Publications. pp. 78–81. ISBN 978-908-0-740-365. Archived from the original on 15 January 2023. Retrieved 21 October 2020.
- ↑ The Place of the Turkish Independence War in the American Press (1918–1923) by Bülent Bilmez بایگانی‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine: "...the occupation of western Turkey by the Greek armies under the control of the Allied Powers, the discord among them was evident and publicly known. As the Italians were against this occupation from the beginning, and started "secretly" helping the Kemalists, this conflict among the Allied Powers, and the Italian support for the Kemalists were reported regularly by the American press.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ Western Society for French History. Meeting: Proceedings of the … Annual Meeting of the Western Society for French History, New Mexico State University Press, 1996, sayfa 206 بایگانی‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine.
- ↑ Briton Cooper Busch: Mudros to Lausanne: Britain's Frontier in West Asia, 1918–1923, SUNY Press, 1976, شابک ۰−۸۷۳۹۵−۲۶۵−۰, sayfa 216 بایگانی‌شده در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۳ توسط Wayback Machine.
- ↑ "British Indian troops attacked by Turks; thirty wounded and British officer captured – Warships' guns drive enemy back بایگانی‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine," New York Times (18 June 1920).
- ↑ "Allies occupy Constantinople; seize ministries; Turkish and British Indian soldiers killed in a clash at the War Office بایگانی‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine," New York Times (18 March 1920).
- ↑ Chester Neal Tate, Governments of the World: a Global Guide to Citizens' Rights and Responsibilities, Macmillan Reference USA/Thomson Gale, 2006, p. 205. بایگانی‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine
- ↑ According to John R. Ferris, "Decisive Turkish victory in Anatolia... produced Britain's gravest strategic crisis between the 1918 Armistice and Munich, plus a seismic shift in British politics..." Erik Goldstein and Brian McKerche, Power and Stability: British Foreign Policy, 1865–1965, 2004 p. 139
- ↑ Ergün Aybars, Türkiye Cumhuriyeti tarihi I, Ege Üniversitesi Basımevi, 1984, pp 319–334 (به ترکی استانبولی)
- ↑ Turkish General Staff, Türk İstiklal Harbinde Batı Cephesi, Edition II, Part 2, Ankara 1999, p. 225
- ↑ Celâl Erikan, Rıdvan Akın: Kurtuluş Savaşı tarihi, Türkiye İş̧ Bankası Kültür Yayınları, 2008, شابک ۹۹۴۴۸۸۴۴۷۲, p. 339 بایگانی‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine. (به ترکی استانبولی)
- ↑ Arnold J. Toynbee/Kenneth P Kirkwood, Turkey, Benn 1926, p. 92
- ↑ History of the Campaign of Minor Asia, General Staff of Army, Directorate of Army History, Athens, 1967, p. 140: on 11 June (OC) ۶٬۱۵۹ افسر، ۱۹۳٬۹۹۴ سرباز (=۲۰۰٬۱۵۳ مرد)
- ↑ A. A. Pallis: Greece's Anatolian Venture - and After بایگانی‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine, Taylor & Francis, p. 56 (footnote 5).
- ↑ "When Greek meets Turk; How the Conflict in Asia Minor Is Regarded on the Spot – King Constantine's View" بایگانی‌شده در ۲ ژوئن ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine, T. Walter Williams, The New York Times, 10 September 1922.
- ↑ Isaiah Friedman: محاسبات اشتباه بریتانیایی: ظهور ملی‌گرایی مسلمان، ۱۹۱۸–۱۹۲۵, Transaction Publishers, 2012, شابک ۱۴۱۲۸۴۷۱۰۹, page 239
- ↑ Charles à Court Repington: پس از جنگ, Simon Publications LLC, 2001, شابک ۱۹۳۱۳۱۳۷۳۳, p. 67
- ↑ "British in Turkey May Be Increased" بایگانی‌شده در ۱۹ فوریه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine, The New York Times, 19 June 1920.
- ↑ Anahide Ter Minassian: La république d'Arménie. 1918–1920 La mémoire du siècle. , éditions complexe, Bruxelles 1989 شابک ۲−۸۷۰۲۷−۲۸۰−۴, p. 220
- ↑ Jowett, Philip (2015). Armies of the Greek-Turkish War 1919–22. Bloomsbury Publishing. p. 45. ISBN 978-1-4728-0686-4. Archived from the original on 15 January 2023. Retrieved 17 September 2016 – via Google Books.
- ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ Kate Fleet, Suraiya Faroqhi, Reşat Kasaba: The Cambridge History of Turkey Volume 4 بایگانی‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine, Cambridge University Press, 2008, شابک ۰−۵۲۱−۶۲۰۹۶−۱, p. 159.
- ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ Sabahattin Selek: Millî Mücadele – Cilt I (engl. : National Struggle – Edition I), Burçak yayınevi, 1963, p. 109. (به ترکی استانبولی)
- ↑ Ahmet Özdemir, Savaş esirlerinin Milli mücadeledeki yeri بایگانی‌شده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine, Ankara University, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Edition 2, Number 6, 1990, pp. 328–332
- ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ Σειρά Μεγάλες Μάχες: Μικρασιατική Καταστροφή (Νο 8), συλλογική εργασία, έκδοση περιοδικού Στρατιωτική Ιστορία, Εκδόσεις Περισκόπιο, Αθήνα, Νοέμβριος 2002, σελίδα 64 (به Greek)
- ↑ Στρατιωτική Ιστορία journal, Issue 203, December 2013, page 67
- ↑ Pars Tuğlacı: Tarih boyunca Batı Ermenileri بایگانی‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine, Pars Yayın, 2004, شابک ۹۷۵−۷۴۲۳−۰۶−۸, p. 794.
- ↑ Christopher J. Walker, ارمنستان: The Survival of a Nation, Croom Helm, 1980, p. 310.
- ↑ Death by Government, Rudolph Rummel, 1994.
- ↑ These are according to the figures provided by Alexander Miasnikyan, the President of the Council of People's Commissars of Soviet Armenia, in a telegram he sent to the Soviet Foreign Minister Georgy Chicherin in 1921. Miasnikyan's figures were broken down as follows: of the approximately 60,000 Armenians who were توسط ارتش ترکیه کشته شدند، ۳۰٬۰۰۰ مرد، 15,۰۰۰ زن، 5,۰۰۰ کودک، و ۱۰٬۰۰۰ young girls. Of the 38,000 who were wounded, ۲۰,۰۰۰ were men, ۱۰٬۰۰۰ زن، 5,000 young girls, and 3,000 children. Instances of mass rape, murder and violence were also reported against the Armenian populace of Kars and Alexandropol: see Vahakn N. Dadrian. (2003). The History of the Armenian Genocide: Ethnic Conflict from the Balkans to Anatolia to the Caucasus. New York: Berghahn Books, pp. 360–361 بایگانی‌شده در ۹ ژوئن ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine. شابک ۱−۵۷۱۸۱−۶۶۶−۶.
- ↑ Armenia: The Survival of a Nation, Christopher Walker, 1980, p. 230.
- ↑ Rummel, R.J. "Statistics Of Turkey's Democide Estimates, Calculations, And Sources". University of Hawai'i. Archived from the original on 27 February 2017. Retrieved 6 January 2017.
- ↑ Özdalga, Elizabeth. "The Last Dragoman: the Swedish Orientalist Johannes Kolmodin as Scholar, Activist and Diplomat (2006), Swedish Research Institute in Istanbul, p. 63".
- ↑ Várdy, Béla (2003). Ethnic Cleansing in Twentieth-Century Europe. Social Science Monographs. p. 190. Social Science Monographs. ISBN 978-0-88033-995-7. Retrieved 6 January 2019.
- ↑ Toynbee, Arnold. "Toynbee, Arnold (6 April 1922) [9 March 1922], "Letter", The Times, Turkey".
- ↑ Loder Park, U.S. Vice-Consul James. "Smyrna, 11 April 1923. US archives US767.68116/34".
- ↑ HG, Howell. "Report on the Nationalist Offensive in Anatolia, Istanbul: The Inter-Allied commission proceeding to Bourssa, F.O. 371-7898, no. E10383.(15 September 1922)".
کتابشناسی
ویرایش- Barber, Noel (1988). Lords of the Golden Horn: From Suleiman the Magnificent to Kamal Ataturk. London: Arrow. ISBN 978-0-09-953950-6.
- Gingeras, Ryan (2022). The Last Days of the Ottoman Empire. Dublin: Random House. ISBN 978-0-241-44432-0.
- Gingeras, Ryan (2014). Heroin, Organized Crime, and the Making of Modern Turkey. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-871602-0.
- Dobkin, Marjorie Housepian, Smyrna: 1922 The Destruction of City (Newmark Press: New York, 1988). شابک ۰−۹۶۶ ۷۴۵۱−۰−۸.
- Kinross, Patrick (2003). Atatürk: The Rebirth of a Nation. London: Phoenix Press. ISBN 978-1-84212-599-1. OCLC 55516821.
- Kinross, Patrick (1979). The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire. New York: Morrow. ISBN 978-0-688-08093-8.
- Landis, Dan; Albert, Rosita, eds. (2012). Handbook of Ethnic Conflict:International Perspectives. Springer. p. 264. ISBN 978-1-4614-0447-7.
- Lengyel, Emil (1962). They Called Him Atatürk. New York: The John Day Co. OCLC 1337444.
- Mango, Andrew (2002) [1999]. Ataturk: The Biography of the Founder of Modern Turkey (Paperback ed.). Woodstock, NY: Overlook Press, Peter Mayer Publishers, Inc. ISBN 1-58567-334-X.
- Mango, Andrew, The Turks Today (New York: The Overlook Press, 2004). شابک ۱−۵۸۵۶۷−۶۱۵−۲.
- Milton, Giles (2008). Paradise Lost: Smyrna 1922: The Destruction of Islam's City of Tolerance (Paperback ed.). London: Sceptre; Hodder & Stoughton Ltd. ISBN 978-0-340-96234-3. Retrieved 28 July 2010.
- Sjöberg, Erik (2016). Making of the Greek Genocide: Contested Memories of the Ottoman Greek Catastrophe. Berghahn Books. ISBN 978-1-78533-325-5.
- Pope, Nicole and Pope, Hugh, Turkey Unveiled: A History of Modern Turkey (New York: The Overlook Press, 2004). شابک ۱−۵۸۵۶۷−۵۸۱−۴.
- Yapp, Malcolm (1987). The Making of the Modern Near East, 1792–1923. London; New York: Longman. ISBN 978-0-582-49380-3.