تیروز

تیروز
تیروز
	پرتره تیروز بر روی سکه.
زاده	c.۴۴۰ پ.م
درگذشته	c.۳۷۰ پ.م
وفاداری	شاهنشاهی هخامنشی
درجه	ساتراپ
جنگ‌ها و عملیات‌ها	نبردهای کورنتیان

تیروَز (شکل قدیمی: تیروَزدَه، به یونانی تیریبازوس، Tiribazus) سردار پارسی و هخامنشیان ساتراپ ارمنستان غربی و بعدتر لیدیه در غرب آناتولی بود.

اردشیر دوم شاه هخامنشی جایگاه والایی برای او قائل بود و به گفتهٔ گزنفون، در حضور او هیچ‌کس دیگری از افتخار کمک به شاه برای سوار شدن به اسبش برخوردار نمی‌شد.

در سال ۴۰۱ قبل از میلاد که ده هزار یونانی عقب‌نشینی کردند تیروز ساتراپ ارمنستان غربی بود. او جای تیراتوستس را به عنوان ساتراپ آسیای غربی (لیدی (سارد)) گرفت. او در سال ۳۹۳ پ. م که آنتالکیداس برای مذاکره صلح با ایران نزد شاه ایران فرستاده شد، در منصبش حضور داشت.^[۱]

در ۳۸۶ ق م او به فرماندهی ناوگان ایران علیه اواگراس پادشاه سالامی‌ها در قبرس منصوب شد.

نام

نام تیروَز از دو جزء تیر و وز تشکیل شده که وز در آن، شکل فارسی امروزی از واژه «وزده» (Vazdah) فارسی باستان و اوستایی به معنای فربه و استوار است. در زبان‌های اوستایی و فارسی باستان، وزده به عنوان پسوند برای ساخت نام افراد استفاده می‌شده است. برای نمونه کرسه‌وزده (keresavazdah)، در فارسی امروز گرسیوز، به معنی «استوار با وجود باریک‌اندامی»،^[۲] و اشه‌وزده/ارته‌وزده (ashavazdah) یعنی «استوار از طریق حق»،^[۳] و وهووزده (Vohuvazdah)، «استوار از راه خوبی».^[۴] به همین قیاس، تیروز معنی «استوار به یاری [ایزد] تیر» می‌دهد.

پانویس

↑ Smith, William. "TIRIBAZUS". Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. Archived from the original on 28 August 2013. Retrieved 2009-04-17.
↑ Campbell, Mike. 2018. "User-Submitted Name Garsivaz". Behind The Name. Accessed September 24 2018. [۱].
↑ "ARTAVASDES – Encyclopaedia Iranica". 2018. Iranicaonline.Org. Accessed September 24 2018. [۲].
↑ "Avesta Names; Old Persian Names; Parsi Names; Irani Zoroastrian Names". 2018. Avesta.Org. Accessed September 24 2018. [۳].

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Tiribazus». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۲۰.
گزنفون (1890s) [original 4th century BC], هلنیکا , Trans. Henry Graham Dakyns – via Wikisource

[Smith-1] Smith, William. "TIRIBAZUS". Smith, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. Archived from the original on 28 August 2013. Retrieved 2009-04-17.

[2] Campbell, Mike. 2018. "User-Submitted Name Garsivaz". Behind The Name. Accessed September 24 2018. [۱].

[3] "ARTAVASDES – Encyclopaedia Iranica". 2018. Iranicaonline.Org. Accessed September 24 2018. [۲].

[4] "Avesta Names; Old Persian Names; Parsi Names; Irani Zoroastrian Names". 2018. Avesta.Org. Accessed September 24 2018. [۳].

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]