تاج کیانی
تاج کیانی، تاج سلطنتی پادشاهان دودمان قاجار است که به فرمان فتحعلی‌شاه، دومین پادشاه این دودمان در سال ۱۲۱۲ ه.ق (۱۷۹۷ م) ساخته شد و مورد استفاده فرمانروایان قاجاری پس از وی نیز قرار گرفت.[۱] عناصر به‌کاررفته در تاج کیانی شامل الماس، زمرد، یاقوت و مروارید می‌باشند.[۲] این تاج امروزه در موزه جواهرات ملی ایران، واقع در خزانه بانک مرکزی در تهران نگهداری می‌شود.
| تاج کیانی | |
|---|---|
 نگاره‌ای از فتحعلی‌شاه با تاج کیانی بر سر، اثر مهرعلی نقاش که امروزه در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود. تاج در این نگاره مزین به جقه‌ای است که با جقه امروزی تاج کیانی تفاوت دارد. | |
| جزئیات | |
| کشور | ایران |
| زمان ساخت | ۱۲۱۲ ه.ق (۱۷۹۷ م) |
| متعلق به | پادشاهان قاجار |
| جنس | طلا، نقره |
| لبه | مخمل قرمز |
| جواهرات مهم | مروارید، الماس |
در زمان ناصرالدین‌شاه، جقه‌ای بزرگ از ساخته‌شده زمرد و الماس و پره‌های متعدد و یک رشته مروارید به این تاج افزوده شد و تغییرات اندکی در طرز نصب جواهرات تاج داده شد.[۳] طی دوره قاجار، این تاج علاوه بر کاربرد در مراسم تاج‌گذاری، جنبه استفاده نمادین نیز پیدا کرد، به‌طوری‌که بر روی بسیاری از پرچم‌ها، اسکناس‌ها، سکه‌ها، نشان‌های افتخار و تمبرهای این دوره، نقش تاج کیانی وجود دارد.[۴]
رضاشاه پس از رسیدن به سلطنت، حاضر نشد از تاج کیانی که ویژه شاهان قاجار بود برای تاج‌گذاری خود استفاده کند و دستور ساخت تاج پهلوی را داد.[۱]
ویژگی‌ها
ویرایشاین تاج شامل چهاربخش است که از پایین متشکل از: بخش سربند، بخش مرواریدی، کنگره‌ها و در بالاترین بخش کلاه مخملی قرمز رنگ آن است. قسمت دوم توسط ۱۸۰۰ دانه مروارید زمینه‌ای سفید را برای زمردهای سبز و یاقوت‌های سرخ ایجاد کرده‌است. بدون درنظرگرفتن جقه تاج، بلندی کلاه ۳۲ سانتی‌متر و پهنایش ۵٫۱۹ سانتی‌متر است.[۵] ساختار تاج در زمان فتحعلی‌شاه قدری متفاوت با ساختار امروزی آن بود و به‌جای جقه بزرگی که در زمان ناصرالدین‌شاه بر بالای تاج قرار گرفت، پرهای تزئینی بر بالای تاج کیانی قرار داشتند.[۶]
نگارخانه
ویرایش-
مظفرالدین‌شاه با تاج کیانی -
محمدعلی‌شاه با تاج کیانی -
نقش تاج کیانی بر روی نشان تاج ایران -
مدل بدلی تاج در نمایشگاه جواهرات تاج‌گذاری والتیتسه
جستارهای وابسته
ویرایش
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «ارزش جواهرات تاج و تخت سلاطین ایران». عصرایران. ۳ آبان ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۳۰ دی ۱۳۹۶.
- ↑ جواهرات سلطنتی ایران، اداره نشر اسکناس بانک مرکزی ایران
- ↑ «تاج». دانشنامه جهان اسلام، کتابخانه مدرسه فقاهت. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
- ↑ «پرچم‌های ایران». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
- ↑ «تاج بخش پنجم، دوره‌های قاجار و پهلوی». دانشنامه ایرانیکا. دریافت‌شده در ۱۷ فوریه ۲۰۲۱.
- ↑ «مطالعه تطبیقی فرم سرپوش شاهانه در دوره‌های صفویه و قاجار». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۲۱.