زیست‌فناوری گیاهی

(تغییرمسیر از بیوتکنولوژی کشاورزی)

زیست‌فناوری گیاهی به معنای فن علمی وفق دادن گیاهان برای اهداف خاص است.

تعاریف

ویرایش

۱. استفادهٔ تلفیقی از علوم زیست‌شیمی، میکروبیولوژی و مهندسی به منظور نائل شدن به استفاده صنعتی از قابلیت‌های میکروارگانیسم‌ها، سلول‌های بافت کشت شده و اجزاء متعلق به آن‌ها[پاورقی ۱]

۲. استفادهٔ کنترل شده از عوامل بیولوژیکی از قبیل میکروارگانیسم‌ها یا اجزاء سلولی برای استفاده مفید[پاورقی ۲]

کاربرد

ویرایش

برخی از کاربردهای زیست‌فناوری به صورت زیر قابل تعریف است:

  • تولید انسولین در گیاهان زراعی
  • انتخاب گیاهان جهش‌یافته از یک گونه و رسیدن به یک رقم جدید
  • تراریزش گیاهان: به عنوان مثال بذر گیاه برنج غذای بیشتر مردم دنیا که بیشتر آن‌ها فقیر نیز هستند را تشکیل می‌دهد که اصلاح سنتی به دلیل زمان بر بودن و بازدهی کمتر نسبت به دانش زیست‌فناوری، قادر به افزایش کیفی و کمی محصول برنج نمی‌باشد که این نیاز را می‌توان به کمک تراریزش به واسطه اگروباکتریوم که پیش شرط آن بافت پینه یا کالوس است مرتفع نمود.[۱]
  • ازدیاد گیاهان یکسان و بدون تفرقه‌صفات با تکنیک کشت بافت[۲][۳]
  • تولید مواد موثره یا متابولیت‌های ثانویه با استفاده از تکنیک کشت سوسپانسیون سلولی[۴]

بیوتکنولوژی کشاورزی در ایران

ویرایش

ایران با دستیابی به دانش «پروتکل تولید انبوه پایه‌های سیب مالینگ از طریق کشت بافت» جزو ۷ کشور دنیا قرار گرفته و در بین ۱۰ کشور عضو اکو نیز کشور ایران بهترین شرایط بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه را دارا می‌باشد و به همین جهت نیز پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران به عنوان مرکز هماهنگ‌کننده شبکه بیوتکنولوژی‌های کشاورزی کشورهای عضو اکو برگزیده شده و دبیرخانه آن نیز در این پژوهشکده مستقر می‌باشد. براساس گزارشی در آذر ۱۳۸۸، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران در تولید علم و نسبت مقالات منتشر شده در مجلات معتبر بین‌المللی (ISI) به تعداد پژوهشگر بر اساس ارزیابی‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران در رتبه اول ایران قرار گرفته‌است.[۵][۶][۷]

پانویس

ویرایش
  1. فدراسیون زیست‌فناوری اروپا
  2. فرهنگستان علوم ایالات متحدهٔ آمریکا

منابع

ویرایش
  1. Pazuki, Arman & Sohani, Mehdi (2013). "Phenotypic evaluation of scutellum-derived calluses in 'Indica' rice cultivars" (PDF). Acta Agriculturae Slovenica. 101 (2): 239–247. doi:10.2478/acas-2013-0020. Retrieved February 2, 2014.
  2. «American Phytopathological Society». American Phytopathological Society. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۲۵.
  3. «Plant tissue culture and micropropagation – Plant Biotechnology Information Center». plantbiotech.bg (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۲۵.
  4. "Adherent & Suspension Cell Cultures - Video & Lesson Transcript | Study.com". study.com (به انگلیسی). Retrieved 2018-08-25.
  5. /ایران-با-معرفی-پایه‌های-جدید-به-بزرگترین-صادرکننده-سیب-درختی-تبدیل «ایران با معرفی پایه‌های جدید به بزرگترین صادرکننده سیب درختی تبدیل می‌شود» مقدار |پیوند= را بررسی کنید (کمک). خبرگزاری فارس. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۰۹.[پیوند مرده]
  6. Jamejam، جام جم (۲۰۰۹-۱۲-۰۶). «افتخاراتی که نباید پنهان بمانند». Jamejam Online. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۰۹.
  7. «دستیابی محققان ایرانی به دانش فنی تولید انبوه نهال پایه‌های مالینگ - مرتون سیب». ایسنا. ۲۰۰۹-۰۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۰۹.