بهمنشیر
بهمنشیر (شکل فارسی امروزی نام پهلوی وهمن‌اردشیر[۱]) نام کنونی یکی از شاخه‌های رود کارون در استان خوزستان است. رود کارون پس از رسیدن به شهر خرمشهر به دو شاخه تقسیم می‌شود، شاخه نخست کورکارون است که از خرمشهر می‌گذرد و به سوی اروندرود در مرز ایران و عراق رفته، و شاخه دوم پرآب‌ترین دهانه یا بهمنشیر، با گذر از کنار آبادان مستقیم به خلیج فارس می‌ریزد. درازی رود بهمنشیر حدود ۹۰ کیلومتر، عرض آن ۶۰۰ متر و عمق آن حدود ۴ متر است.
| بهمنشیر | |
|---|---|
.jpg) بهمنشیر | |
| ویژگی‌های ظاهری | |
| دهانه | خلیج فارس |
| طول | ۹۰ کیلومتر |
| دبی | - متر مکعب بر ثانیه |
اولین سد سلولی و قفل کشتیرانی کشور
ویرایشدریچههای نخستین قفل کشتیرانی ایران در سد سلولی بالادست رودخانه بهمنشیر با حضور وزیر نیرو در تاریخ ۲۹ فروردین ماه ۹۷ در چوئبده باز شد.[۱]
پیشینه نام بهمنشیر
ویرایش«بهمنشیر» یا «بهمن‌اردشیر» یا «وهمن‌اردشیر»، برگرفته از نام نخستین شاه ساسانی (اردشیر بابکان)،[۲] نام پیشین شهری بندری بوده که اکنون آن را آبادان می‌شناسیم،[۳] و اردشیر بابکان در این بخش ایران اقدامات بسیار انجام داده بود.[۴]
به علاوه، رودخانه‌ای که آن را امروزه با نام شط العرب می‌شناسیم و در مرز ایران و عراق قرار دارد، در روزگار ساسانیان با نام وهمن اردشیر یا وهومنه ارتخشیر شناخته می‌شد. ما این رودخانه را امروزه با نام اروند رود می‌شناسیم که در روزگار ساسانیان، نام رودخانۀ دجله بود. [۵]
این شهر در تاختن اعراب به خوزستان به کلی نابود شده و پادگانی عربی به‌جای آن برپا شد. در محل این شهر قدیمی، در اوایل قرن بیستم در زمان ساخت پالایشگاه کارگران روزمزد با ساخت خانه‌هایی در اطراف پالایشگاه، شهر جدید آبادان را به وجود آوردند.[۶][۷]
تاریخچه
ویرایشکنارههای بهمنشیر از بخش‌های مهم خرماخیز خوزستان به‌شمار رفته، اما در کرانه باختری‌اش نسبت به کرانه خاوری، نخلستان‌های بیشتری وجود دارد.[۸] کارون تا پیش از جریان یافتن در شاخه بهمنشیر، از شاخه کورکارون (رود کور) به دریا می‌ریخت.[۹]
پس از پایان جنگ ایران و عراق (۱۳۶۷ خورشیدی)، بهمنشیر از شناورهای غرق شده و مواد انفجاری پاک‌سازی شد و در سال ۱۳۷۱ خورشیدی، وزارت جهاد سازندگی، لایروبی آن را از ابتدای رودخانه موسوم به 'سه شاخه' آغاز کرد، که طبق برآورد و با لایروبی ده میلیون متر مکعب از بستر رود، بخش اول مسیر این رود (از بندر چَویبدِه در سی کیلومتری جنوب شرقی آبادان تا بندر خرمشهر) برای گذر شناورهای باری و صیادی با ظرفیت پنج هزار تن و آبخور سه متر، آماده می‌شد.[۱]
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «بنیاد دائرةالمعارف اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۰۸.
- ↑ مهرالزمان نوبان (۱۳۷۶)، نام مکان‌های جغرافیایی در بستر زمان، تهران: انتشارات ما، ص. ۲۵۹، شابک ۹۶۴-۶۴۹۷-۰۰-۴
- ↑ «امیر حسین خنجی، سابقه تاریخی اسکان قبایل و عشایر عرب در خوزستان، ص۶». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۰۸.
- ↑ [یاقوت حموی، ج۱، ص ۷۷۰؛ ابن بلخی، ص ۶۱]
- ↑ دکتر محمد محمدی ملایری، تاریخ و فرهنگ ایران، دورۀ شش جلدی، انتشارات توس.
- ↑ «امیر حسین خنجی، سابقه تاریخی اسکان قبایل و عشایر عرب در خوزستان، ص۷». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۱ اکتبر ۲۰۰۸.
- ↑ [انساب الاشراف، ۳۷/۱۳]
- ↑ [افشار سیستانی، ۱۳۶۶ ش، ص۳۸۷؛ همو، ۱۳۷۳ ش، ج ۲، ص ۷۶۶؛ نجم الدوله، ص ۹۷]
- ↑ [کرزن، ج۲، ص ۴۱۶؛ کیهان، همان‌جا]