اکتودرم
اکتودرم یا برون‌پوست[۱] (به انگلیسی: Ectoderm)، یکی از سه لایه زایای اولیه است که در تکوین اولیه رویان تشکیل می‌شود. این لایه، بیرونی‌ترین لایه بوده و نسبت به میان‌پوست (لایه میانی) و درون‌پوست (داخلی‌ترین لایه) در موقعیت سطحی قرار دارد.[۲] برون‌پوست از لایه بیرونی یاخته‌های زایا نشأت گرفته و ظهور پیدا می‌کند. کلمه اکتودرم از یونانی ektos به معنای «بیرونی» و derma به معنای «پوست» گرفته شده.[۳]
| اکتودرم | |
|---|---|
 اعضای مشتق شده از اکتودرم. | |
 مقطعی گذرنده از دیسک (یا صفحه) رویانی خفاش برفکی. | |
| جزئیات | |
| روزها | ۱۶ |
| شناسه‌ها | |
| MeSH | D004475 |
| FMA | 69070 |
به‌طور کلی می‌توان گفت که برون‌پوست جهت تشکیل اپی‌تلیال و بافت‌های عصبی (طناب نخاعی، اعصاب محیطی و مغز) تمایز پیدا می‌کند. این بافت‌ها شامل این موارد نیز می‌شوند: پوست، مرز دهان، مقعد، سوراخ‌های بینی، غدد عرقی، مو و ناخن‌ها،[۴] و مینای دندان. انواع دیگر اپی‌تلیوم از درون‌پوست نشأت می‌گیرند.[۴]
در رویان مهره‌داران، برون‌پوست می‌تواند به دو بخش تقسیم شود: برون‌پوست سطحی پشتی که به برون‌پوست خارجی هم شناخته می‌شود، و صفحه عصبی، که با درون‌روی (invagination)، لوله عصبی و ستیغ عصبی را تشکیل می‌دهد.[۵] برون‌پوست سطحی، منجر به تشکیل اکثر بافت‌های اپی‌تلیالی گشته، و صفحه عصبی نیز تبدیل به بخش عمده دستگاه عصبی می‌گردد. به همین دلیل، صفحه عصبی و ستیغ عصبی را نیز نورواکتودرم می‌نامند.
منابع
ویرایش- ↑ «برون‌پوست» [زیست‌شناسی] هم‌ارزِ «ectoderm»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ برون‌پوست)
- ↑ Langman's Medical Embryology, 11th edition. 2010.
- ↑ Gilbert, Scott F. Developmental Biology. 9th ed. Sunderland, MA: Sinauer Associates, 2010: 333-370. Print.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "Derivation of Tissues | SEER Training". training.seer.cancer.gov.
- ↑ Marieb, Elaine N.; Hoehn, Katja (2019). Human Anatomy & Physiology. United States of America: Pearson. pp. 146, 482–483, 1102–1106. ISBN 978-0-13-458099-9.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ectoderm». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.
 | این یک مقالهٔ خرد زیست‌شناسی تکوینی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |