بل ای‌اچ-۱ کبرا

AH-1 HueyCobra / Cobra
کاربری	بالگرد جنگنده
کشور سازنده	ایالات متحده آمریکا
تولیدکننده	بل هلیکوپتر
نخستین پرواز	۷ سپتامبر ۱۹۶۵
معرفی	۱۹۶۷
بازنشستگی	۲۰۰۱ (نیروی زمینی ایالات متحده آمریکا)
وضعیت	در حال خدمت
کاربر اصلی	نیروی زمینی ایالات متحده آمریکا (در گذشته); نیروی هوایی ارتش ایران نیروی زمینی دفاع‌ازخود ژاپن ; ارتش جمهوری کره ; نیروی هوایی سلطنتی اردن
ساخته‌شده	۱۹۶۷–۲۰۱۹
تعداد ساخته‌شده	۱٬۱۱۶
توسعه‌یافته از	بل یواچ-۱ ایروکوای
گونه‌ها	بل ای‌اچ-۱ سوپرکبرا ; بل ۳۰۹ کینگ‌کبرا

بِل اِی‌اِچ-۱ کبرا (به انگلیسی: Bell AH-1 Cobra) نوعی هلیکوپتر تهاجمی ساخت شرکت بل است که در دهه ۱۹۶۰ بر اساس هلیکوپتر چندمنظوره پرطرفدار یواچ-۱ ایروکوای طراحی شد. این هلیکوپتر اولین پرواز خود را در سال ۱۹۶۵ انجام داده و از سال ۱۹۶۷ وارد ارتش آمریکا شد. این هلیکوپتر در دو نوع اصلی تک‌موتوره و نوع پرقدرت‌تر دوموتوره ساخته شد. تمامی مدل‌های تک موتوره با نام «هیویی کبرا» (به انگلیسی: Huey Cobra) شناخته می‌شوند^[۱]

هلیکوپتر AH-1T ' سی کبرا ' در حقیقت نمونه پیشرفته تر AH-1J 'سی کبرا ' محسوب می‌شد.

اولین نمونه‌های دو موتوره این هلیکوپتر با نام‌های بِل اِی‌اِچ-۱جی (به انگلیسی: AH-1J) و بِل اِی‌اِچ-۱تی (به انگلیسی: AH-1T) (نمونه بهبود یافته AH-1J) معروف به سی کبرا (کبرای دریایی) (به انگلیسی: Sea Cobra) مخصوص نیروی تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا ساخته شد. نمونه صادراتی ای اچ-۱جی به سی کبرا بین‌المللی (به انگلیسی: International Sea Cobra) معروف شد و خود دارای دو مدل با قابلیت شلیک و هدایت موشک‌های ضد تانک هدایت سیمی بی‌جی‌ام-۷۱ تاو معروف به تاو کبرا (به انگلیسی: TOW Cobra) مجهز به سیستم هدف‌گیری و هدایت تلسکوپی ام-۶۹ (به انگلیسی: M69)این موشک‌ها در پوزه هلیکوپتر و نمونه بدون قابلیت شلیک و هدایت این موشک‌های ضد تانک، معروف به نان تاو (به انگلیسی: Non TOW) بود.
۱۶۰ فروند از مدل نان تاو و ۶۲ فروند از مدل تاو هلیکوپتر ای اچ-۱جی سی کبرا (به انگلیسی: AH-1J Sea Cobra) از سال ۱۹۷۴ توسط هوانیروز ارتش ایران برای پشتیبانی نیروهای زمینی ایران و مقابله با تانک‌ها، زره پوش‌ها و نفربرهای زرهی دشمنان به خدمت گرفته شد که در طول جنگ ایران و عراق بسیار بکار گرفته شد.
نمونه‌های بعدی دو موتوره به ترتیب بِل اِی‌اِچ-۱دبلیو (به انگلیسی: AH-1W) معروف به سوپر کبرا (به انگلیسی: Super Cobra) و آخرین و پیشرفته‌ترین نمونه کبرا یعنی بِل اِی‌اِچ-۱زِد (به انگلیسی: AH-1Z) معروف به وایپر (افعی) (به انگلیسی: Viper) هستند. لازم است ذکر شود نمونه بِل اِی‌اِچ-۱زد با نام زولو کبرا (به انگلیسی: Zulu Cobra) نیز شناخته می‌شود.^[۱]

تمامی مدل‌های هلیکوپتر کبرا در نیروی زمینی ایالات متحده آمریکا از دهه ۱۹۸۰ با هلیکوپتر ای‌اچ-۶۴ آپاچی جایگزین شد. البته تعدادی از آن‌ها همچون بسیاری از هلیکوپترهای جنگی دیگر آمریکا کاربرد غیرنظامی پیدا کرده و به عنوان هلیکوپتر آتش‌نشان برای اطفای حریق جنگل‌ها استفاده می‌شوند.^[۲] اما مدل‌های ارتقایافته دوموتوره کبرا معروف به ای‌اچ-۱ دبلیو و ای‌اچ-۱ زد همچنان هلیکوپتر جنگنده اصلی تفنگداران دریایی ارتش ایالات متحده هستند.

مدل‌های مختلف بالگرد کبرا

AH-1E: مدل اولیه تهاجمی

AH-1F: مدل مجهز به موشک ضد زره تاو

TAH-1F: مدل آموزشی اف

AH-1G: هیویی کبری مدل اولیه برای تحویل به نیروی زمینی

AH-1J: سی کبری، اولین مدل ۲موتوره برای خدمت در نیروی دریایی که ایران از همین مدلهارا داراست.

AH-1P: مدل ارتقا یافته و مجهز به موشکهای تاو

AH-1S: اصلاح شده مدل جی، با قابلیت شلیک موشک تاو

AH-1T: سی کبری اصلاح شده مدل جی با قابلیت پرواز بالاتر

TH-1G: مدل آموزشی با فرامین دوگانه

AH-1Q: هیویی کبری قابلیت رزم شبانه و قادر به حمل ۸ موشک تاو

AH-1S: هیویی کبری

TH-1S: مدل آموزشی برای رزم شبانه

AH-1W: سوپر کبری، قادر به انجام رزم شبانه

AH-1Z: کینگ کبری، مدل بهسازی شده AH-1W سوپرکبری

AH-1RO: دراکیولا شبیه مدل W، برای صدور به رومانی

کاربران مدل تک‌موتوره

کاربران مدل دوموتوره

کاربران هر دو مدل

کاربران سابق

مدل‌های اِی اِچ-۱جِی سی کبرا

بل ۲۰۹

مدلهایی از بالگرد بل ای‌اچ-۱جِی سی کبرا (به انگلیسی: AH-1J Sea Cobra) که توانایی حمل و شلیک موشک ضد زره بی‌جی‌ام-۷۱ تاو را ندارند، نان تاو (و یا نان تو) (به انگلیسی: NON TOW)خوانده می‌شوند.^[۳]

مدلهایی از بالگرد بل ای‌اچ-۱جِی سی کبرا (به انگلیسی: AH-1J Sea Cobra) که به واسطه نصب سیستم هدف‌کیری و هدایت اپتیکی ام-۶۹ در پوزه بالگرد، توانایی حمل و شلیک موشک ضد زره بی‌جی‌ام-۷۱ تاو را دارند، تاو کبرا (به انگلیسی: Tow Cobra)خوانده می‌شوند.^[۳]

تسلیحات

AH-1F نیروی هوایی اسرائیل مجهز به موشک‌های ضد تانک ای جی ام -۷۱ " تاو"

تمامی مدل‌ها مجهز به توپ چرخان بیست میلی‌متری سه‌لول ام-۱۹۷ هستند و تمامی مدل‌های بالگرد کبرا می‌توانند به راکت‌های هدایت ناپذیر هایدرا ۷۰ در لانچرهای هفت تایی ام-۲۶۰ یا نونزده تایی ام-۲۶۱ مجهز بشوند.
تمامی این مدل‌ها توانایی حمل و شلیک چهار یا هشت موشک ضد تانک هدایت سیمی بی‌جی‌ام-۷۱ تاو را دارند. البته لازم است ذکر شود اکثر مدل‌های ای اچ-۱جی (به انگلیسی: AH-1J) به سیستم هدف‌گیری و هدایت تلسکوپی ام-۶۹ برای هدف‌گیری و هدایت موشک‌های ضد تانک بی‌جی‌ام-۷۱ تاو در قسمت پوزه مجهز نیستند و قابلیت حمل و شلیک این موشک‌ها را ندارند و به اختصار آن‌ها را نان تاو (به انگلیسی: Non TOW) می‌خوانند.^[۴]
مدل‌های AH-1W و AH-1Z توانایی حمل و شلیک چهار یا هشت موشک هدایت لیزری ضد تانک ای‌جی‌ام-۱۱۴ هل‌فایر (به انگلیسی: AGM-114 hellfire) و موشک‌های هوا به هوای ایم-۹ سایدوایندر را دارند^[۱]^[۵]