ایزدخواست

ایزدخواست
یزدِخواست
ایزدخواست; یزدِخواست
کشور	ایران
استان	فارس
شهرستان	آباده
بخش	مرکزی
مردم
جمعیت	۶۰۰۰ تن
جغرافیای طبیعی
ارتفاع	۲۱۴۲ متر
اطلاعات شهری
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۷۱۴۴۳۸
وبگاه	شمال فارس
	ایزدخواست روی نقشه ایران; ۳۱°۳۰′۵۴″شمالی ۵۲°۰۷′۴۲″شرقی / ۳۱٫۵۱۵۰°شمالی ۵۲٫۱۲۸۳°شرقی

ایزَدخواست یا یزدخواست شهری در بخش مرکزی شهرستان آباده استان فارس در جنوب ایران است. این شهر شمالی ترین نقطه استان فارس از لحاظ مختصات جغرافیایی و مسکونی بودن است.

این شهر دارای سابقه باستانی بسیار است و اکثریت نزدیک به اتفاق جهانگردان خارجی، در سیاحت‌نامه‌های خود از این شهر و دژ آن یاد کرده‌اند. بومیان ایزدخواست از لحاظ قومی پارس هستند و زبانشان پارسی با گویش ایزدخواستی است. قطعه یک آزادراه شیراز - اصفهان از کنار این شهرستان عبور می‌کند.

ایزدخواست به دروازه تمدن استان فارس مشهور است.

پس از ورود به استان فارس از طریق بزرگراه اصفهان - شیراز، ایزدخواست نخستین شهر سر راه است. سد ایزدخواست مربوط به دوره ساسانیان است و در ۵ کیلومتری این شهر قرار دارد. این سد اولین سد قوسی جهان است.

قلعه ایزدخواست (دژ ایزدخواست) نخستین منطقه آپارتمان‌نشینی در جهان است و این قلعه که در ارتفاع بوده و تنها یک در ورودی داشته است از نظر استراتژیک فوق‌العاده بوده و ورود دشمن به این قلعه نیز به‌نوعی ناممکن بوده است. در کنار قلعه نیز آتشکده ساسانی قرار دارد.

تاریخ یزدخواست

ضبط‌های دیگر نام آن یزدخواست، ایزدخواست، یزدخاست ،ایزدخاست،یزدخاص،ایزدخاص است.

قلعه ایزدخواست

در دهخدا چنین آمده‌ است:

«نام قلعه‌ای است در اراضی ولایت فارس که به اصفهان اقرب است و آن را ایزدخواست گویند. سبب تسمیه‌اش را نوشته‌اند که لشکری بدانجا مقام کرده بودند چندان برف ببارید که بیشتر آنها در زیر برف بمردند. فردا که سؤال و گفتگو شد که چرا چنین وهنی اتفاق افتاد بزرگ ایشان گفت: «ایزد خواست» و در آنجا توقف کردند و اموات را دفن کرده قریه‌ای بنا نمودند به این نام معروف و موسوم شد. (انجمن‌آرا) (آنندراج): در آن موضع دیهی بنا کردند و یزدخواست نام نهادند یعنی خدا هلاک ایشان خواست.

بنای قلعه در کنار دره‌ای است و اصل بنای آن چند طبقه است؛ و در پایین آن خانه‌های روستاست.

همچنین مسجدی که در این مجموعه بر اسکلت چهارطاقی ساسانی بنا شده و پایه‌های سنگی ساسانی دیوارهای آن هنوز موجود است. این مسجد بر روی آتشکدهٔ قلعه بنا شده‌است که از مساجد ابتدایی ایران و به سبک معماری خیمه ای می‌باشد.