ایرج رحمانپور

ایرج رحمانپور (زاده ۲۰ بهمن ۱۳۳۵) شاعر، خواننده و ترانه‌سرای ایرانی است. او دارای آثار نوشتاری و موسیقی دربارهٔ فرهنگ و هنر منطقهٔ زاگرس و زبان مینجایی و لکی است. وی هم‌اکنون در کوهدشت استان لرستان زندگی می‌کند.

ایرج رحمانپور
اطلاعات پس‌زمینه
نام تولد	ایرج رحمانپور
نام(های) دیگر	حنجره زخمی زاگرس
زاده	۲۰ بهمن ۱۳۳۵
ژانر	موسیقی فولکلور
سال‌های فعالیت	۱۳۵۰–اکنون

زندگی

رحمانپور در خرم آباد و در محله باجگیران زاده شد. او تا کلاس سوم ابتدایی در خرم آباد بود ولی بعد از آن دوره به همراه مادرش به کوهدشت رفت و کودکی و نوجوانی را در سرزمین پدری‌اش کوهدشت سپری نمود. از کودکی با توجه به توانایی‌اش در آواز و آوازخوانی به این حرفه روی آورد. زندگی در یک منطقهٔ باستانی و آشنایی با فرهنگ و هنر «سرزمین مفرغ» او را به مطالعهٔ زبان و فرهنگ کهن سوق داد. وی از دهه پنجاه تا کنون به سرایش ترانه و خوانش این آثار مشغول است. او در ترانه‌هایش از مجموعه زبانهای لری خرم‌آبادی و لکی استفاده می‌کند. آثار او نقش ویژه‌ای در احیا زبان مینجایی و زبان لکی و آشنایی مردم با اشعار لری خرم‌آبادی (مینجایی)داشته‌است. او متأهل، دارای چهار فرزند و از سال ۱۳۷۰ ساکن تهران است. وی هم‌اکنون در زمینه فرهنگ عامه و زبان پژوهش می‌کند.

سبک

بن مایهٔ آوازهای او را «هوره» و «مویه» تشکیل می‌دهد. او از موسیقی کار، آیین‌های نمایشی، موسیقی سوگ، موسیقی جشن، حماسه، لالایی‌ها و اسطوره‌ها بهره می‌برد. رحمانپور موسیقی قدیمی و ملودی‌های فولکلور را با جریانهای اجتماعی و سیاسی تاریخ معاصر تلفیق نموده‌است. به همین دلیل او را «حنجره زخمی زاگرس» نامیده‌اند. او با موضوعات زیر آثار هنری خلق نموده‌است: آوارگان شیمیایی حلبچه، زلزله زدگان بم، زلزله زدگان رودبار و منجیل، جنگ ایران و عراق، خودسوزی زنان در ایلام و لرستان، فقر و اعتیاد، وطن‌پرستی، تنهایی انسان معاصر، نابودی فرهنگ، با یاد حسین پناهی (شاعر و بازیگر)، با یاد حسین شیدایی (بازیگر)، در بزرگداشت انفال (کشتار کردهای عراقی) در گوتنبرگ سوئد.

دلخوری و اعتراض به محسن نامجو

وی در گفتگویی گفته‌است: آقای نامجو کارهای مرا به‌طور مستقیم استفاده می‌کند اما بعد می‌گوید این‌ها را از یک روستایی شنیده‌ام و خودم این‌ها را پیدا کردم.

مجموعه اشعار

مجموعهٔ کامل اشعار لری و لکی وی در کتابی با عنوان «تونه می‌نویسم سرزمینم»، «تو را می‌نویسم، سرزمینم» توسط سهراب آزادی گردآوری و به همراه ترجمهٔ فارسی منتشر شده‌است. برخی شعرهای وی در نشریات منتشر شده‌است.

آثار

ترانه‌سرا و خواننده

• جَرَس (۱۳۵۹)
• بهارباد (۱۳۶۹) - به آهنگسازی علی اکبر شکارچی
• آینه اشک (۱۳۷۲)
• گل آتش (۱۳۷۶)
• سفر امید (۱۳۸۳)
• سِتین اِشکسه (۱۳۸۵)
• آسو (۱۳۸۷)
• آرش (شعر حماسی دارجنگه، نوشاد ابوالوفایی)
• هَچایه (۱۳۸۹)
• وانو (۱۳۹۱)
• ایلبار (۱۳۹۵)
• به لهجه مفرغ (۱۳۹۶)
• زا (۱۳۹۶)

تک آهنگ‌ها

• چَمَر ۱۳۶۸
• سرود وطن، صدا و سیمای تهران ۱۳۶۸
• بانو بهار ۱۳۶۹
• ساقی ۱۳۷۰
• موسیقی فیلم «آخرین تک‌سوار ایل»، ساختهٔ محمد سیف زاده ۱۳۷۷
• بشنو، جهان بشنو ۱۳۷۷ (با همکاری گروه موسیقی چهل دف)
• زلزله بم ۱۳۸۳
• تَژگا ۱۳۹۰
• هِنا ۱۳۹۱
• آواز در «پوئم سمفونی حلبچه» ساخته بیژن کامکار(۱۳۹۰)
• ترانه‌سرای آلبوم موسیقی:
• «کوهسار» (۱۳۶۲)
• «داغ شقایق» (۱۳۶۶)
• «میراث» (۱۳۷۰)
• «تال» (۱۳۷۰)
• «چوپی» (۱۳۷۸)
• «همدنگ» و «همراز» (۱۳۸۰)
• «راز انار» (۱۳۸۷)