انجمن مقدس ملی اصفهان

سازمان سیاسی در طول انقلاب مشروطه ایران

انجمن مقدس ملی اصفهان (۱۳۲۴۱۳۲۶) اصلی‌ترین نهاد سیاسی و تصمیم‌گیری شهر اصفهان در دوره مشروطه اول بوده‌است.[۱] اعضای این شورا با انتخاب مردم اصفهان به شورا راه پیدا کردند و نورالله نجفی اصفهانی ریاست این شورا را بر عهده داشته‌است.[۲] این انجمن بین سال‌های ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۶ هجری قمری یعنی از مهاجرت قم تا به توپ بستن مجلس در محل چهلستون اصفهان تشکیل شده‌است.[۳]

انجمن ملی اصفهان
بنیادگذاری ۱۳۲۴
برچینش ۱۳۲۶
هدف استقرار حکومت مشروطه
جایگاه اصفهان
گسترهٔ کاری اصفهان
شمار عضوها نامشخص
زبان (های) رسمی فارسی
رییس نورالله نجفی اصفهانی
تعرفه انتخابات انجمن مقدس ملی اصفهان

پیشینه و تأسیس

ویرایش

به دنبال نهضت مشروطیت ایران، مردم اصفهان توانستند با پیگیری اعتراضات و تجمعات خود به رهبری آقا نجفی اصفهانی حاکم قجری اصفهان ظل السلطان را از این شهر اخراج کنند.[۴] بعد از آن اداره شهر اصفهان بر عهده انجمن مقدس ملی بود که اعضای آن با انتخابات آزاد توسط خود مردم انتخاب شدند.

اعضای انجمن مقدس ملی اصفهان عبارت بودند از:

اقدامات

ویرایش

ازجمله ویژگی‌های انجمن اصفهان و اقدامات مهم روحانیون مؤسس آن، می‌توان به امور ذیل اشاره نمود:بسیج گسترده و بی نظیر مردم در جهت حمایت از اهداف نهضت مشروطیت، تأسیس و استقرار ده‌ها انجمن سیاسی و انجمن‌های متعدد ایالتی و ولایتی، تلاش در زمینه پاسخگو بودن مسؤولان و متصدیان امور در قبال مردم و تعمیم روحیه پرسشگری منطقی در مردم، انجام اقداماتی مثمرثمر در اصلاح امور نظامی، مالی، تجاری منطقه، ارائه خدمات رفاهی و اقتصادی و تلاش در جهت استقرار مؤسسات اجتماعی جدید چون بانک و مدارس جدید؛ لذا می‌توان مدعی شد که انجمن اصفهان نسبت به کارنامه سایر انجمن‌های معاصر خود، از جمله نمونه‌های پرکار و موافق در سطح کشور بوده‌است.[۸] از جمله موارد دیگری که باعث بروز تنش در روابط مجلس شورا و انجمن اصفهان شد مسئله ورود ظل السلطان-حاکم سابق-به اصفهان و مخالفت جدی مردم و انجمن اصفهان[۹]علی رغم درخواست مؤکد مجلس شورای ملی، با این امر بود.[۱۰]

روزنامه انجمن مقدس ملی

ویرایش

روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان ۱۵ روز پس از تشکیل انجمن در تاریخ یکشنبه ۲۱ ذیقعده ۱۳۲۴ منتشر گردید و خلاصه مذاکرات اعضای انجمن را منعکس می‌کرد. بیان اصول مشروطیت و نقل وقایع شهری موضوع اصلی مقالات این روزنامه را تشکیل می‌داد. سراج الدین جبل عاملی موسوی مدیر این روزنامه بوده‌است.[۱۱] ۷۸ شماره دوره اول این روزنامه در روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان به اهتمام محمدعلی چلونگر توسط انتشارات سازمان فرهنگی تفریحی اصفهان در سال ۱۳۸۵ چاپ شده‌است.

نکته ظریفی که در جزئیات تیتر این روزنامه به چشم می خورد؛ تبدیل تاریخ میلادی فرنگی به هجری شمسی است که بدون ذکر نام ماه‌های ایرانی صورت گرفته است. این تغییر را شاید بتوان نوعی واکنش در برابر بیگانگان و ارج نهادن به تقوم ملی ایرانیان دانست که بی تردید ناشی از افزایش روحیه ملیت گرایی بوده است. همین نگرش، وزیر مختار سفارت بریتانیا را بر آن داشت تا در گزارش خود به کشور متبوعش از دو روزنامه اصفهان (انجمن مقدس و جهاداکبر) خبر دهد، به خصوص که بر ضد خارجه سخن می راندند.[۱۲]

جستارهای وابسته

ویرایش

پانویس

ویرایش
  1. «تشکیل انجمن مقدس ملی اصفهان». موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئیه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئیه ۲۰۲۱.
  2. «روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان». دنیای اقتصاد.
  3. موسی نجفی، اندیشه سیاسی و تاریخ نهضت حاج آقا نورالله اصفهانی، ۱۳۸۴ صفحهٔ ۱۳۲
  4. موسی نجفی، حکم نافذ آقانجفی، ۱۳۹۰ صفحه ۲۶۲ تا ۲۷۰
  5. عبدالمهدی رجایی، تاریخ مشروطیت اصفهان، ۱۳۸۵، صفحهٔ ۱۱۰
  6. تصویر جایگاه افراد در انجمن مقدس ملی اصفهان روزنامه جهاد اکبر
  7. مهدوی، سید مصلح الدین (۱۳۷۱) ، خاندان شیخ الاسلام اصفهان، گل بهار اصفهان، ص ۱۴۷-۱۴۶
  8. مهدی مهر علیزاده مجله مطالعات تاریخی زمستان ۱۳۸۲ - شماره ۱
  9. روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان، سال اول، از شماره ۱ تا شماره ۴۹ تاریخ ۲۱ ذیقعده ۱۳۲۴ تا ۲ ذیقعده ۱۳۲۵
  10. لقمان دهقان نیری، انجمن مقدس ملی اصفهان و حکومت ظل السلطان در مشروطه اول، مجله علمی پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، پاییز و زمستان ۱۳۸۰
  11. محمدرضا عسکرانی، نقش مردم اصفهان در نهضت مشروطیت ایران، ۱۳۸۴ صفحه ۱۲۱و ۱۲۲
  12. محمدعلی چلونگر و لقمان دهقان نیری (زمستان ۱۳۸۵روزنامه انجمن مقدس ملی اصفهان، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، ص. ۳۰، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۵۸۸-۵۶-۵

پیوند به بیرون

ویرایش
جنبش مشروطه
 
شاهان قاجار
نام

دورهٔ پادشاهی

۱۱۷۵–۱۱۶۱
۱۲۱۳–۱۱۷۶
۱۲۲۷–۱۲۱۳
۱۲۷۵–۱۲۲۷
۱۲۸۵–۱۲۷۵
۱۲۸۸–۱۲۸۵

۱۳۰۴–۱۲۸۸