افسانه‌های کهن ایرانی

افسانه‌های کهن ایرانی نام یک مجموعه تلویزیونی ایرانی به کارگردانیِ مروا نبیلی و ملک‌جهان خزایی و باربد طاهری است که در سال‌های ۱۳۵۷–۱۳۵۶، از تلویزیون ملی ایران تولید و پخش گردید.

افسانه‌های کهن ایرانی
نویسنده	فضل‌الله مهتدی صبحی (بر اساس کتاب افسانه‌های کهن ایرانی)
کارگردان	مروا نبیلی ملک‌جهان خزایی باربد طاهری
بازیگران	فیروز بهجت‌محمدی گیتی فروهر شهلا میربختیار آذر فخر هوشنگ توزیع فرخ قوامی محمود شهیدی علی مختاری عباس زنده‌دل حمید طاعتی مریم اصلانیان امیر پریچهر کیومرث محمودی نادیا خلیل‌پور رضا یاقوتی محمد ناجی نصرت‌الله امان‌پور
سازنده موسیقی متن	مجتبی میرزاده
کشور سازنده	ایران
زبان اصلی	فارسی
تولید
تهیه‌کننده	باربد طاهری
فیلم‌برداری	کامبیز خوشبین باربد طاهری
تدوین‌گر	کامبیز خوشبین
پخش
شبکهٔ اصلی	تلویزیون ملی ایران (شبکه ۲)
فرمت تصویر	۱۶ میلیمتری
انتشار اولیه	۱۳۵۶–۱۳۵۷

خلاصه داستان

قصه‌های این مجموعه تلویزیونی، برگرفته از ادبیات کهن فارسی است و هر قسمت داستان متفاوت و مجزایی دارد. برخی از قسمت‌های این مجموعه عبارتند از:

نارنج و ترنج

تاریخ نمایش: ۲۴ مهر ۱۳۵۶ - شبکه دوم تلویزیون ملی ایران

بازیگران: حمید طاعتی، هوشنگ توزیع، سیمین سبزواری

شاهزاده‌ای به جستجوی دختر نارنج و ترنج می‌رود. کنیز پادشاه دختر را از بین می‌برد و …

نمکی

تاریخ نمایش: ۷ آبان ۱۳۵۶ - شبکه دوم تلویزیون ملی ایران

پیرزنی شش دختر دارد که کوچک‌ترین آنها، «نمکی» نام دارد و قرار بر آن است که هر شب، یکی از دخترها وظیفهٔ بستن درب‌های منزل را به عهده داشته باشد. یک شب، یکی از دخترها، فراموش می‌کند درب را قفل کند و در نتیجه «دیو» به منزل پیرزن آمده و همهٔ دخترها را یکی‌یکی با خود به قلعه‌اش می‌برد. سرانجام نوبت به نمکی می‌رسد و دیو او را هم می‌دزدد، اما نمکی طی ماجراهایی، همهٔ زندانیان قلعهٔ دیو را آزاد می‌کند.

گل خندان

تاریخ نمایش: ۱۵ بهمن ۱۳۵۶ / بازپخش ۲۲ آبان ۱۳۵۷ - شبکه دوم تلویزیون ملی ایران

بازیگران: آذر فخر، هوشنگ توزیع، فیروز بهجت محمدی، نادیا خلیل‌پور، کارمن، رضا یاقوتی

پادشاه و دختر چوپان

تاریخ نمایش: ۱۵ آبان ۱۳۵۷ - شبکه دوم تلویزیون ملی ایران

بازیگران: شهلا میربختیار، محمد تاجی، نصرت‌الله زمان پور

ملک محمد

تاریخ نمایش: چهار قسمت از ۴ اردیبهشت - ۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۷ - شبکه دوم تلویزیون ملی ایران

بازیگران: سیرتی، شهیدی، طوفان افراسیابی

پادشاهی هفت پسر دارد. برای تعیین جانشین خود، می‌گوید هر یک از ایشان که مرغ و قفس‌های طلایی را بیاورد، جانشین او خواهد شد. پسران پادشاه ماجراهای بسیاری را از سر می‌گذرانند و عاقبت پسر کوچکِ ملک محمد، موفق به یافتنِ مرغ و قفس طلایی می‌شود.

سنگ صبور

تاریخ نمایش: ۱ آبان ۱۳۵۷ - شبکه دوم تلویزیون ملی ایران

بازیگران: سیمین سبزواری، علی ژکان، مریم نایاک، هما خوشبین

شاهزاده و آهو

تاریخ نمایش: در ایران نمایش داده نشد - پخش از برنامه تونل زمان، تلویزیون من و تو سال ۱۴۰۱

بازیگران:هوشنگ توزیع، آنیک، نادیا خلیل‌پور

این مجموعه نمایشی به سفارش گروه کودک و نوجوان ساخته شد و تنها، قصه‌های «نارنج و ترنج»، «نمکی»، «سنگ صبور»، «گل خندان»، «ملک محمد» و «پادشاه و دختر چوپان» از کانال ۲ تلویزیون ملی ایران پخش شدند و به علت آغاز وقایع انقلاب ۱۳۵۷، پروژه نیمه کاره ماند و بقیه قسمت‌ها پخش نشد.

بازیگران و عوامل تولید

بازیگران

• فیروز بهجت‌محمدی در نقش «پدر گٔل‌خندان»
• گیتی فروهر
• شهلا میربختیار
• آذر فخر
• هوشنگ توزیع
• فرخ قوامی
• محمود شهیدی
• علی مختاری
• عباس زنده‌دل
• حمید طاعتی
• مریم اصلانیان
• امیر پریچهر
• کیومرث محمودی
• نادیا خلیل‌پور
• رضا یاقوتی
• محمد ناجی
• نصرت‌الله امان‌پور
• طوفان
• کارمن

عوامل تولید

• کارگردان: مروا نبیلی، ملک‌جهان خزاعی و باربد طاهری
• نویسنده: فضل‌الله مهتدی صبحی (بر اساس کتاب افسانه‌های کهن ایرانی)
• فیلمبرداری و تدوین: کامبیز خوشبین
• موسیقی: مجتبی میرزاده
• طراح صحنه و لباس: ملک‌جهان خزاعی
• تهیه‌کننده: باربد طاهری
• فرمت تصویر: ۱۶ میلیمتری
• محصول: تلویزیون ملی ایران
• سال تولید و پخش: ۱۳۵۷–۱۳۵۶

منابع

• فرهنگ سریالهای تلویزیونی ایران از آغاز تا امروز؛ ماهنامه سینمایی «فیلم»، شماره ۲۴۵، ۱۵ آذر ۱۳۷۸، صفحهٔ ۸۷

پیوند به بیرون

تصاویری از سریال افسانه‌های کهن ایرانی (بریدۀ مجلات قدیمی)

جستارهای وابسته

• فهرست مجموعه‌های تلویزیونی ایران