استان تاووش

استان تاووش

Տավուշի մարզ
استان تاووش Տավուշի մարզ
استان
	استان تاووش ارمنستان
کشور	ارمنستان
مرکز	ایجوان
حکومت
• فرماندار	هایگ چوبانیان
مساحت
• کل	۲۷۰۴ کیلومتر مربع (۱۰۴۴ مایل مربع)
• رتبه	۴ام
جمعیت (۲۰۱۱)
• کل	۱۲۸۶۰۹
• رتبه	۱۰ام
• تراکم	۴۸/کیلومتر مربع (۱۲۰/مایل مربع)
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی ۴+ (UTC)
• تابستانی (DST)	یوتی‌سی ۵+ (DST)
کد پستی	۳۹۰۱–۴۲۱۶
کد ایزو ۳۱۶۶	AM.TV
زبان رسمی	ارمنی
مذهب	کلیسای حواریونی ارامنه
وبگاه	www.tavush.am

تاووش (به ارمنی: Տավուշի) یکی از استان‌های کشور ارمنستان است که در شمال شرقی این کشور واقع شده است.

نام گذاری

نام پیشین این شهر کاروانسرا بود که نامی است پارسی.

ایجِوان هم واژه‌ای ارمنی به همان معنی کاروانسرا و ترجمه آن است.

تاریخچه

در روزگاران پیشین بخشی از ایالت اوتیک، ارمنستان بزرگ بود.

منطقه معروف دیلیجان که در این استان قرار دارد در روزگاران گذشته شکارگاه پادشاهان بود و مناطقی از این استان بعدها بخشی از ایالت گوگارک بشمار آمدند.

استان تاووش سازه‌های باستانی نام‌آوری ندارد. در افسانه‌ها آمده که سازنده الفبای ارمنی یعنی مسروپ ماشتوتس یکی از نخستین آموزشگاه‌هایش را در این منطقه گشود در درون کلیسایی به نام «سرکیس ورجاوند» (مقدس) که بدست خود مسروپ ساخته شده بود. بعدها «برج گاگا» نیز در نزدیکی این کلیسا ساخته شد. در زمان جنگ‌های ایران و روم بر سر ارمنستان سامان تاووش بخشی از گرجستان بشمار آمد و بعدها در زمان دودمان باگراتونی این سامان دوباره بخشی از منطقه ارمنستان شد.

در پایان سده ۱۴ میلادی این سامان جایی دورافتاده و فراموش شده گشت. یورش‌های مغول و تاتار باعث شد تا به مرور قبیله‌های ترک‌زبان به چراگاه‌های این منطقه راه یابند و کوچ‌نشینی کنند. در سده ۱۶ که منطقه بخشی از ایران بود، شاهان ایران برای اطمینان از امنیت مرزها در برابر شورش ارمنیان و گرجیان مسیحی گروه‌هایی از قبائل قزاق و تاتارهای شمشادی را به ارمنستان آوردند و استان‌های گوناگون ارمنستان را به نام هرکدام از این قبائل نامیدند.

با این حال زندگی ارمنیان ادامه یافت و خانواده اشرافی خِرومیان از دره کیرانوتس در حدود ۱۵۰۰ میلادی در منطقه به چیرگی رسید و پیرامون سیصد سال سررشته کارهای منطقه را در دست داشت.

در سال‌های ۱۷۰۰ به بعد قفقاز مورد تازش ترکها و تیره‌های کوه‌های داغستان قرار گرفت و سامانی آشوب زده گشت. در اوت-سپتامبر ۱۷۹۵، آقا محمد خان قاجار یک لشکرکشی تنبیهی به تفلیس و قفقاز نمود و ارمنیان باشنده استان‌های شمال شرقی ارمنستان امروزی را نیز تبعید کرد. بسیاری کشته شدند و بسیاری به روسیه گریختند.

در همان سال‌ها فرمانرواهای آرتساخ (قره‌باغ) یعنی ملک جمشید و فریدون از تزار تازه روسیه پل یکم علیه حمله‌های آقامحمدخان و ابراهیم خان شاهچه شوشی درخواست یاری کردند. جنگ با خود تهیدستی، خشکسالی و طاعون آورد و بسیاری مردند.

در سال ۱۷۹۹ روس‌ها منطقه تاووش را از دست ایران درآوردند و روستاهای منطقه آرام آرام از سوی ارمنیان قره باغ مسکونی شد.

پس از پیمان‌های گلستان و ترکمنچای، قفقاز از ایران جدا گشت و بخشی از روسیه شد. روس‌ها منطقه تاووش را به نام کوچ‌نشین‌های ساکن آن، منطقه قزاق-شمشادین نامیدند و آن را بخشی از استان لوری وابسته به تفلیس قرار دادند.

پس از استقلال ارمنستان این منطقه تبدیل به استان تاووش به مرکز ایجوان گشت.

عوارض جغرافیایی

چاتین - ۲٬۲۴۴ متر -
رود گتیک

تقسیمات شهری

مرکز استان تاووش شهر ایجوان است.

استان تاووش شامل موارد زیر است 60 communities (hamaynkner), of which 5 are considered urban and 55 are considered rural.^[۱]

شهرک‌ها communities شهری

شهر (شهرک)	استان	بنیانگذاری	مساحت (کیلومتر^مربع)	جمعیت (سرشماری ۲۰۱۱)
آیروم	تاووش	۱۹۳۷	۱٫۶	۲٬۱۲۶
برد	تاووش	سده ۱۰ام	۳٫۵	۷٬۹۵۷
دیلیجان	تاووش	۱۵۴۴	۱۳	۱۷٬۷۱۲
ایجوان	تاووش	دهه ۱۷۸۰	۴٫۶	۲۱٬۰۸۱
نویمبریان	تاووش	سده ۱۳ام (نخستین اشاره)	۳٫۶	۵٬۳۱۰