ارگانوفسفات
اُرگانوفُسفات نامی عمومی برای استرهای اسید فسفریک است.
ترکیبات ارگانوفسفات به دو شکل حشره‌کش‌ها یا آفت‌کش‌های گیاهی و عوامل شیمیایی جنگی تولید و کاربرد دارند.
اغلب سموم فسفره یا ارگانوفسفره در زمان جنگ جهانی دوم توسط دانشمند آلمانی به نام گرهارد شرادر کشف گردید. این سموم برای حشرات بسیار سمی و برای انسان و حیوانات نیز سمی است بنابراین در بهداشت مصرف کمی دارند.
این سموم بر روی بافت‌های عصبی اثر کرده و در سیناپس‌ها فعالیت کولین استراز را مختل می‌کنند (عدم تخریب استیل کولین در پایانه‌های پاراسمپاتیک). این سموم در انسان از طریق تنفس و جذب پوستی اثر می‌کنند.
ساختار شیمیایی
ویرایشبهطورکل این سموم دارای فرمول کلی زیر می‌باشند:
- اتم مرکزی فسفر متصل به اتم اکسیژن با دو پیوند.
- دو گروه چربی دوست مانند الکل‌ها.
- یک گروه جدا شونده مانند هالوژن‌ها.
همچنین بعضی از ارگانوفسفره‌ها دارای پیوند کربن-فسفر هستند که به‌طور معمول در فرمول حشره کش‌های معمولی پیدا نمی‌شود. این پیوند پایداری بیشتری به ترکیب داده و سمیت آنها را به شدت افزایش می‌دهند. گازهای اعصاب سارین وVX دارای این پیوند هستند.
ترکیبات سریN از سری دیگری از این سموم هستند که چندین برابر قوی‌تر و سریع‌تر از حشره‌کش‌های معمولی عمل می‌کنند، همچنین این ترکیبات دارای سری‌های بسیار سمی (حتی سمی تر از گازهای اعصاب مانند سارین)، بسیار پایدار و دارای قابلیت تبخیراند و از آنها می‌توان به عنوان یک سلاح شیمیایی مرگبار استفاده نمود.
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- مهندس متولیان، سید علی. سموم آفت‌کش و کاربرد آنها. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران-۱۳۸۰
- عوامل شیمیایی جنگی ناشناخته. گروه شیمی دلاوران سبز سال ۲۰۰۷–۲۰۰۸ با همکاری AHRLS P&P.
 | این یک مقالهٔ خرد شیمی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |