اردکلو (مرند)

اردکلو یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در شهر بناب بخش مرکزی شهرستان مرند واقع شده‌است. این روستا در شرق مرند و در ابتدای مسیر مرند به بناب واقع شده و متصل به شهر مرند است که به وسیلهٔ ریل راه‌آهن از شهر مرند جدا شده‌است. مردمان این روستا آذربایجانی هستند و به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند. این روستا در زبان ترکی اردواهلی تلفظ می‌شود که برخی ساکنان اولیه این روستا در زمان قاجار از اردوباد آذربایجان کوچ کرده‌اند و نام بر گرفته از اردوباد می‌باشد. قدمت روستا به اوایل دوره قاجار می‌رسد ‌هیچ نشانه یا آثار باستانی قبل از این دوره به چشم نمیرسد مانند بیشتر روستاهای مرند مجسمه های قوچ شکل (که به تاراج رفته)و سنگ مزارهای قطور مکعبی بر روی قبرهای قدیمی نشان از قدمت این روستا دارد. از شخصیت های سرشناس این روستا می تواند به: حجت السلام ابراهیمی اقدم- رتبهٔ اول آزمون فقه القضاء مؤسسه لاریجانی اشاره کرد. بیشتر صنایع نجاری و مبل سازی شهرستان مرند در این منطقه جای گرفتند و اکثر مبل های تولید شده از این مکان به بازارها معرفی میشوند و این روستا در زبان محلی به نجارآباد هم مشهور است. فرض کوچ ساکنان اولیه روستا از اردوباد و یا از شهر اردو در ترکیه فاقد اعتبار علمی و تاریخی است. در زبان ترکی هم «اردواهلی» تلفظ نمی شود، بلکه تلفظ آن «اؤردهلی» است که نشان می دهد با تلفظ اردو که خود واژه ترکی است متفاوت است و طبق اسناد تاریخی خواهیم گفت که نام اردکلو هیچ ربطی به اردوباد و اردو ندارد. در کتاب عالم آرای عباسی، از روزگار صفوی، اسکندر بیگ منشی نویسنده آن درباره طوایف ترکمن از شخصی به نام شیخ حسن سلطان اردکلو نام می برد که حاکم قپانات از ولایات دربند و قفقاز است.(جلد سوم، ص۱٠۸۵) این نخستین نشانه در دست از اردکلو است که بیان می کند ریشه احتمالی اردکلو طوایف ترکمن قزلباش است. در مقاله ای دیگر به زبان اذری جمهوری آذربایجان به نام «tarih i kizilbashan» در صحبت از طوایف قزلباش مشخصاً نام اردکلو به عنوان «اردکلی طایفه سی (طایفه اردکلو) آورده شده و مقابل آن نوشته هیچ کس از این طایفه سمت امیری نیافته است. این مطلب می رساند که نویسنده مقاله از ذکر اسکندر بیگ درباره حسن سلطان اردکلو بی اطلاع بوده است. نظر به پراکندگی گسترده جغرافیایی روستاهایی که اردکلو خوانده می شوند با توجه به موقعیت جغرافیایی ترک نشین آنها، ترکمن و قزلباش بودن آنها و کوچ این طوایف از آناتولی ترکیه به ایران در روزگار صفوی قوت می گیرد. روستای اردکلی در استان حکاری ترکیه نزدیک استان آذربایجان غربی، دوم منطقه اردکلی در شهر سریز استان قیصیریه، سوم مرکز فرهنگی تاریخی اردکلی با حمام تاریخی در بورسای ترکیه. روستای بعدی اردکلی در استان زنگیلان جمهوری آذربایجان، هم مرز با اردبیل، اردکلی بعدی در کنار دریاچه سوان ارمنستان، که خود ارامنه آن را لچاشن و آذری ها آن را اردکلی با قدمتی تاریخی می دانند و سوان را گؤیجه گؤل می خوانند. مورد بعدی اردکلی در ترکمستان استان بلخان که منطقه ای نفت و گاز خیز است. به نظر می رسد مکان اولیه طوایف ترکمن قزلباش اوردکلی ها همان آسیای میانه و ترکان اوغوز است که در اعصار پیشین به سوریه و آناتولی مهاجرت کرده و سپس تر راهی مناطق ایران شدند. اردکلوی بعدی در ملایر همدان واقع است. با این تفاصیل روشن می شود نام اردکلو با اردوباد و اردو هیچ پیوندی ندارد و اگر پای کوچ و مهاجرت در میان باشد از ترکمن های قزلباش آناتولی هستند. نکته پایانی سخن در تعدد نام اردکلی این روستاهاست. آیا به راستی در همه مناطق زندگی این طایفه اردک فراوان بوده است؟ آن گونه که در کتاب «آذربایجان توپونیملرینین اینسیکلوپدیک لؤغتی جلد دوم» آمده. در این کتاب که به زبان آذربایجانی نوشته شده اردکلی ِ زنگیلان به نظر محققان جایی بوده که اردک زیاد داشت. به نظر می رسد این فرض هم اساسی ندارد و دلیل آن را باید در مقوله توتم پرستی اقوام باستان جستجو کرد. احتمال دارد اردک از توتم های این ترکان بوده باشد. در سنگ نگاره های باستان اورارتویی هم شواهدی بر این امر وجود دارد. درآمدی بر اردکلوی آلبانی (اران قفقاز- بر ساحل دریاچه سوان استان گغارکونیک ارمنستان) در میان گؤیجه گؤلی و ولایت آغباغ جای گرفت. آنها در سده چهارم قبول مسیحیت هم کرده باشند، توتم اوردک را از یاد نبرده بودند. واردان در سده دهم می نویسد: سرکرده عرب به ولایت بوغا اوتیک آمد؛ استپان کلییانی را تصرف کرد. نسل وی(بوغا اوتیک) به نام اجدادی اش اردک دلخواه (سئووک اؤردک) نام داشت. اوردک دلخواه(سئووک اؤردک) یعنی اردک دوست داشتنی. در سنگ نگاره های اورارتویی آرگیش نام تبار اردکلی به صورت «دینکیر اورته خونی» ثبت شده بود. توتم دینکیر اروته خونی به سرزمین خاص تبار اردک گفته می شد. آنها با آشوریان نبردها کردند تا اینکه تا به جنوب شرقی گؤیجه گؤلی در حوالی ایروان کشیده شدند. ارامنه نام اردکلو را به لچاشن برگرداندند.

اردکلو (مرند) اردکلو
village
کشور	ایران
استان‌های ایران	استان آذربایجان شرقی
شهرستان‌های ایران	شهرستان مرند
بخش (تقسیمات کشوری)	بخش مرکزی شهرستان مرند
تقسیمات کشوری در ایران	دهستان بناب (مرند)
جمعیت  (۲۰۰۶)
• کل	۳۸۹۲
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی +۳:۳۰ (ساعت رسمی ایران)
• تابستانی (DST)	یوتی‌سی +۴:۳۰ (ساعت رسمی ایران)

منابع

• «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۲۱ آبان ۱۳۹۲.

واژه اردکلو تغییر کرده.و از واژه ادور اهلی می باشد.که ادور همان ادوربایگان ساسانی ها می باشد.و روزگاری اردکلوی مرند پایتخت شهرستان واسیرگان حکومت ساسانی بوده.