ابوتراب خواجه‌نوری

مقام‌دار و مترجم ایرانی

میرزا ابوترابخان خواجه‌نوری ملقب به نظم‌الدوله (۱۲۳۷–۱۶ مهر ۱۳۰۶) مقام‌دار و مترجم ایرانی دورهٔ قاجاری بود.[۱]

ابوتراب خواجه‌نوری
زادهٔ۱۲۳۷ش/۱۸۵۸م
؟
درگذشت۶ مهر ۱۳۰۶/ ۱۶ اکتبر ۱۹۲۷
پیشه(ها)مترجم، مقام‌دار
عنوانمیرزا، نظم‌الدوله

زندگی

ویرایش

ابوتراب بن حبیب‌الله در سال ۱۲۳۷ش/۱۸۵۸م زاده شد. از خاندان خواجه‌نوری بود و نسب‌نامهٔ پدری‌اش حبیب‌الله پسر فتح‌الله لشگرنویس‌باشی (برادر آقاخان نوری) پسر اسدالله خان وزیرلشکر می‌باشد. نخست در تبریز در مکتبی ویژه، همدرس مظفرالدین میرزا بوده. فرانسوی فراگرفت و پس از بازگشت از تبریز، به سمت مترجمی و معاونت کنت دو منت فرت، رئیس شهربانی منصوب گردید و چهارده‌سال مترجم بود. به هنگام سلطنت مظفرالدین شاه خانه‌نشین بود و مدتی نیز در کاشان در تبعید به سر برد.[۱]
پس از مشروطیت به چند منصب اداری-سیاسی منصوب شد و تا کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ مشغول به فعالیت بود؛ از جمله به ریاست نظمیهٔ تهران رسید، نظم‌الدوله لقب گرفت[۲] و بازجوی (مستنطق) میرزا رضا کرمانی در پی ترور ناصرالدین شاه قاجار بود.[۳] سپس بقیهٔ عمر را در سوهانک در باغ خود منزوی شد.[۱]
خواجه‌نوری در ۶ مهر ۱۳۰۶/ ۱۶ اکتبر ۱۹۲۷ در سوهانک شمیران درگذشت.[۱]

زندگی شخصی

ویرایش

ابوتراب خواجه‌نوری با عفت‌الدوله (ثانی، از خاندان خود)، دختر یوسف‌خان سرتیپ و خواهرزاده ناصرالدین شاه ازدواج نمود؛ پنج فرزند داشت، سه دختر و دو پسر. دخترانش عفت‌الملوک، اشرف‌الملوک و شوکت‌الملوک نام داشتند.[۴]

  • تاریخ ماری استوارت: دو جلد.
  • سرگذشت کنتس دوباری
  • سرگذشت بارون تاورنیه
  • تاریخ ایرانیان: از دوگوبینیو.
  • دوره جنایات نامی
  • مسئلهٔ مشرق زمین
  • تاریخ جمهوری روم

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ نظام‌الدین نوری (زمستان ۱۳۷۸/ ۲۰۰۰م). تاریخ ادبیات مازندران. ساری: نشر زهره. صص. ۴۳۰. شابک ۹۶۴۵۷۰۴۱۵۴. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  2. کریم سلیمانی (۱۳۷۹). القاب رجال دوره قاجاریه. تهران: نشر نی. صص. ۲۰۳. شابک ۹۶۴۳۱۲۴۸۴۳.
  3. «۱۱ اردیبهشت - سالروز قتل ناصرالدین شاه بدست میرزا رضای کرمانی». سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۲ فوریه ۲۰۱۸.
  4. عاقلی، باقر (۱۳۸۱). خاندان‌های حکومت‌گر در ایران. تهران: نشر علم. صص. ۱۳۴–۱۳۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۲ فوریه ۲۰۱۸.