آناکونداها یا بوآهای آبی گروهی از بوآهای بزرگ از سردهٔ Eunectes هستند. آن‌ها یک گروه نیمه‌آبزی از مارها هستند که در مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی یافت می‌شوند. در حال حاضر سه تا پنج گونهٔ موجود و یک گونهٔ منقرض‌شده از آن‌ها شناسایی شده است.[۱][۲][۳]

آناکوندا
آناکوندای سبز
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: خزندگان
راسته: پولک‌داران
تیره: اژدرماران
سرده: Eunectes
گونه: beniensis

گرچه نام آناکوندا به گروهی از مارها اطلاق می‌شود، اما این نام اغلب برای اشاره به یک گونهٔ ویژه یعنی آناکوندای معمولی یا سبز (Eunectes murinus) استفاده می‌شود که بزرگ‌ترین مار جهان از نظر وزن، و دومین مار از نظر درازا پس از مار پایتون مشبک است.

آناکونداها در مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی از اکوادور، برزیل، کلمبیا و ونزوئلا تا آرژانتین یافت می‌شوند.[۴]

تغذیه

ویرایش

هر پنج گونهٔ آناکوندا مارهایی نیمه‌آبزی هستند که جانوران آبزی از جمله ماهی، پرنده‌های آبزی و کیمن را شکار می‌کنند. ویدئوهایی از آناکونداها وجود دارد که جانوران اهلی مانند بزها که خیلی به آب نزدیک می‌شوند و گاهی حتی جگوارها را شکار می‌کنند.[۵]

رابطه با انسان

ویرایش
 
یک مرد و یک آناکوندای سبز در کلمبیا

با وجود این‌که برخوردها بین انسان و آناکونداها ممکن است خطرناک باشد، آدم‌خواری در میان آن‌ها رایج نیست. با این وجود، تهدید آناکوندا در کمیک‌ها، فیلم‌ها (مانند مجموعه فیلم‌های آناکوندا) و داستان‌های ماجراجویانه موضوعی کلیشه‌ای است که که در جنگل‌های آمازون رخ می‌دهد. جوامع محلی و برخی از کاوشگران اروپایی گزارش‌هایی از آناکونداهای غول‌پیکر و مارهای افسانه‌ای به‌صورت بسیار اغراق‌آمیز نسبت به اندازهٔ نمونه‌های تأیید شده ارائه کرده‌اند.

اکنون اطلاعات کمی در مورد زیست‌شناسی آناکونداهای وحشی وجود دارد و بیشتر دانش کنونی در مورد این مارها با پژوهش‌های خسوس آ. ریواس (Jesús A. Rivas) و تیمش که در ونزوئلا کار می‌کنند، به‌دست آمده است.[۶]

گونه‌ها

ویرایش
گونه‌ها نویسنده تاکسون نام رایج محدودهٔ جغرافیایی
E. akayima ریواس و همکاران، ۲۰۲۴[۳] آناکوندای سبز شمالی اکوادور، کلمبیا، ونزوئلا، ترینیداد، گویان، سورینام، گویان فرانسه و شمال برزیل
E. beniensis (= E. notaeus ?) دیرکسن، ۲۰۰۲[۷] آناکوندای بولیوی آمریکای جنوبی در بخش‌های بنی و پاندو در بولیوی
E. deschauenseei (= E. notaeus ?) دان و کونانت ، ۱۹۳۶[۱] آناکوندای خال‌خالی آمریکای جنوبی در شمال برزیل و سواحل گویان فرانسه
E. murinus (کارل لینه، 1758)[۱] آناکوندای سبز پرو، بولیوی، گویان فرانسه، سورینام و برزیل
E. notaeus کوپه، 1862[۱] آناکوندای زرد آمریکای جنوبی در شرق بولیوی، مرکز-غرب برزیل، پاراگوئه و شمال شرقی آرژانتین
† E. stirtoni هافستتر و ریج، 1977[۸] این گونه منقرض شده است. فسیل‌های آن در کلمبیا یافت شده است. اما اعتبار آن مشکوک است.

زادآوری

ویرایش
 
اسکلت ۴٫۵ متری آناکوندای سبز در موزهٔ استخوان‌شناسی اکلاهما به همراه اسکلت سایر پولک‌داران و خزندگان.

فصل جفت‌گیری در آناکونداها هم بین گونه‌ها و هم درون گونه‌ها بسته به محل، متفاوت است اما به‌نظر می‌رسد در فصل خشک انجام می‌شود.[۹][۱۰] آناکوندای سبز از نظر سیستم جفت‌گیری، یکی از گونه‌های آناکوندا است که به‌خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است و پس از آن آناکوندای زرد قرار دارد اما جزئیات خاص سیستم‌های جفت‌گیری سایر آناکونداها کمتر شناسایی شده است.[۹]

دوریختی جنسی

ویرایش

دوریختی جنسی آناکونداها از نظر اندازه، برعکس بیشتر مهره‌داران دیگر است. در بیشتر مارها ماده‌ها بزرگ‌تر هستند و آناکونداهای سبز یکی از شدیدترین تفاوت‌های اندازه را دارند. میانگین وزن ماده‌ها تقریباً ۳۲ کیلوگرم (۷۰ پوند) است و در نرها تنها حدود ۷ کیلوگرم (۱۵ پوند) است.[۱۱][۱۲]

توپ‌های زادآوری

ویرایش

در طول فصل جفت‌گیری، آناکونداهای ماده برای جذب نرها برای تولیدمثل، فرومون آزاد می‌کنند که می‌تواند منجر به ایجاد توپ‌های زادآوری چندشوهری شود. این توپ‌ها در آناکوندای سبز، آناکوندای زرد و آناکوندای خال‌خالی مشاهده شده‌اند و احتمالاً در آناکوندای بولیوی نیز وجود دارند.[۱۱][۱۳][۱۴] در آناکوندای سبز، تا ۱۳ نر در یک توپ زادآوری مشاهده شده است و این پدیده به‌طور متوسط دو هفته طول می‌کشد.[۱۱] در توپ‌های زادآوری آناکوندا، چندین نر به دور یک ماده حلقه می‌زنند و سعی می‌کنند تا جایی که ممکن است خود را نزدیک کلوآک او قرار دهند و از خار لگنی خود برای تحریک ماده استفاده می‌کنند و او را تشویق می‌کنند تا اجازهٔ جفت‌گیری بدهد.[۱۱] از آنجایی که اغلب نرهای زیادی حضور دارند و تنها یک نر می‌تواند در هر زمان با ماده جفت شود، موفقیت یک نر اغلب به پشتکار و استقامت او بستگی دارد.[۱۳]

همنوع‌خواری جنسی

ویرایش

همنوع‌خواری در آناکونداها بسیار آسان است زیرا ماده‌ها بسیار بزرگ‌تر از نرها هستند، اما همنوع‌خواری جنسی تنها در آناکوندای سبز تأیید شده است.[۱۵] ماده‌ها هنگام تغذیه از جفت خود از مزایای یک وعدهٔ غذایی با پروتئین بالا پس از جفت‌گیری بهره‌مند می‌شوند. همنوع‌خواری به‌طور کلی (خارج از فصل تولیدمثل) در همهٔ آناکونداها به‌جز آناکوندای خال‌خالی تأیید شده است.[۹][۱۵]

تولیدمثل غیرجنسی

ویرایش

اگرچه تولیدمثل جنسی در آناکونداها رایج‌ترین است، مشاهده شده است که آناکوندای سبز می‌تواند بکرزایی اختیاری داشته باشد.[۹][۱۶]

پانویس

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ "Eunectes". سیستم اطلاعاتی جامع تاکسونومیک.
  2. Eunectes beniensis at the Reptarium.cz Reptile Database. Accessed 12 December 2008.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ Rivas, Jesús; De La Quintana, Paola; Mancuso, Marco; Pacheco, Luis; Rivas, Gilson; Mariotto, Sandra; Salazar-Valenzuela, David; Tepeña Baihua, Marcelo; Baihua, Penti; Burghardt, Gordon; Vonk, Freek; Hernandez, Emil; García-Pérez, Juán Elías; Fry, Bryan; Corey-Rivas, Sarah (16 February 2024). "Disentangling the Anacondas: Revealing a New Green Species and Rethinking Yellows". Diversity. 16(2) (127): 127. doi:10.3390/d16020127.
  4. McDiarmid, R. W. ; Campbell, J. A. ; Toure, T. (1999). Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference. Vol. 1. Washington, District of Columbia: Herpetologists' League. ISBN 1-893777-01-4.
  5. Rivas, Jesús. "Frequently Asked Questions". Archived from the original on 21 December 2016. Retrieved 30 July 2012.
  6. Rivas, Jesús. "Life history and conservation of the green anaconda (Eunectes murinus)". Archived from the original on 6 March 2018. Retrieved 30 July 2012.
  7. Dirksen, Lutz (2002). Anakondas. Monographische Revision der Gattung Eunectes (Wagler, 1830) (به آلمانی). Münster: Natur und Tier-Verlag. ISBN 3-931587-43-6.
  8. Hoffstetter, R. ; Rage, J. C. (1977). "Le gisement de vertébrés miocènes de La Venta (Colombie) et sa faune de serpents". Annales de Paléontologie (Vertébrés) (in French). 63: 161–190.
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ Reed, Robert N.; Rodda, Gordon H. (2009). Giant constrictors: Biological and management profiles and an establishment risk assessment for nine large species of pythons, anacondas, and the boa constrictor. U.S. Geological Survey Open-File Report 2009-1202. Reston, Virginia: U.S. Geological Survey.
  10. Pizzatto, Lígia; Marques, Otavio A. V. (2007). "Reproductive ecology of Boine snakes with emphasis on Brazilian species and a comparison to Pythons". South American Journal of Herpetology. 2 (2): 107–122. doi:10.2994/1808-9798(2007)2[107:reobsw]2.0.co;2.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ Rivas, Jesús A.; Muñoz, M. C.; Burghardt, G. M.; Thorbjarnarson, J. B. (2007). "Sexual size dimorphism and the mating system of the green anaconda (Eunectes murinus)". In Henderson, Robert W.; Powell, Robert (eds.). Biology of the Boas and Pythons. Eagle Mountain, Utah: Eagle Mountain Publishing. pp. 461–473. ISBN 978-0-9720154-3-1.
  12. Pizzatto, Lígia; Marques, Otavio A. V. (2007). "Reproductive ecology of Boine snakes with emphasis on Brazilian species and a comparison to Pythons". South American Journal of Herpetology. 2 (2): 107–122. doi:10.2994/1808-9798(2007)2[107:reobsw]2.0.co;2.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ Rivas, Jesús A.; Burghardt, Gordon M. (2001). "Understanding sexual size dimorphism in snakes: wearing the snake's shoes". Animal Behaviour. 62 (3): F1–F6. doi:10.1006/anbe.2001.1755.
  14. Rivas, Jesús A.; Burghardt, Gordon M. (2005). "Snake mating systems, behavior, and evolution: The revisionary implications of recent findings". Journal of Comparative Psychology. 119 (4): 447–454. doi:10.1037/0735-7036.119.4.447. PMID 16366778.
  15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ De la Quintana, Paola; Pacheco, Luis; Rivas, Jesús (January 2011). "Eunectes beniensis (Beni Anaconda). Diet: Cannibalism". Herpetological Review. 42 (4): 614.
  16. Shibata, Hiroki; Sakata, Shuichi; Hirano, Yuzo; Nitasaka, Eiji; Sakabe, Ai (2017). "Facultative parthenogenesis validated by DNA analyses in the green anaconda (Eunectes murinus)". PLOS ONE. 12 (12): e0189654. Bibcode:2017PLoSO..1289654S. doi:10.1371/journal.pone.0189654. PMC 5728508. PMID 29236745.

منابع

ویرایش

Wikipedia contributors, "Anaconda," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wiki.x.io/w/index.php?title=Anaconda&oldid=193091532 (accessed February 21, 2008).

University of Michigan Museum of Zoology.