آل عمران

سومین سورهٔ قرآن که ۲۰۰ آیه دارد.

آل عمران سومین سوره در مصحف کنونی و سوره‌ای مدنی است. از نظر ترتیب نزول هشتاد و نهمین سوره‌ قرآن است که پیش از سوره احزاب و پس از سوره انفال در مدینه نازل شده‌است. با حروف مقطعه آغاز می‌شود و ۲۰۰ آیه، ۳۴۸۰ یا ۳۵۰۸ کلمه و ۱۴۵۲۵ یا ۱۴۹۸۴ حرف دارد.[۱]

سورهٔ ۳ قرآن
آل عمران
دسته‌بندیمدنی
نام‌های دیگرفسطاط القرآن و سنام القرآن با سوره بقره تواماً
اطلاعات آماری
ترتیب در قرآن۸۹
جزء۳ و ۴
حزب‌۱۰–۱۵
شمار آیه‌ها۲۰۰
شمار واژه‌ها۳۴۱۸
شمار حرف‌ها۱۵۴۰۱
متن سوره
متن سوره با خط عثمانی
بقره
نساء
نسخهٔ خطی شامل آیات سوره آل عمران نوشته شده با خط حجازی که به اواخر قرن اول قرن هجری برمی گردد.

نام‌ها

ویرایش

بنابه گزارش منابع اسلامی، این سوره ۴ نام مشهور دارد که «آل‌ عمران» مشهورترین نام آن است و از آیه ۳۳ سوره [یادداشت ۱] گرفته شده‌است. «طیّبه» به معنای پاکیزه و «زهراء» به معنی درخشان، «دیباج‌القرآن» یا «دیابیج‌القرآن» اسامی دیگر این سوره است که در فرهنگ‌نامه علوم قرآن به آنها اشاره شده‌است.[۲]

محتوا و ساختار

ویرایش

سوره آل‌عمران سومین سوره قرآن در ترتیب مصحف کنونی و از نظر ترتیب نزول هشتاد و نهمین سوره‌ای‌ است که پیش از سوره احزاب و پس از سوره انفال نازل شده‌است.[۳] ولی بنابر آنچه در دانشنامه بزرگ اسلامی آمده، این سوره یکی از هفت سوره بلند قرآن می‌باشد که بنابر قول منسوب به علی بن ابی‌طالب، ابن‌عباس و جابر بن زید، هشتاد و هفتمین سورهٔ نازل شدهٔ قرآن است.[۴]

این سوره به دوران پرتنش جنگ بدر و احد و جنگ با غیرمسلمانان مربوط می‌شود. محتوای این سوره پیرامون چند موضوع کلی است:

  1. معارف اسلامی مانند توحید، معاد، و صفات خداوند.
  2. جهاد و شرح عبرت‌ها از دو غزوهٔ بدر و احد.
  3. برخی احکام اسلامی مانند حج و امر به معروف و نهی از منکر.
  4. تاریخ پیامبرانی مانند آدم، نوح، ابراهیم، موسی، و عیسی و داستان مریم فرزند عمران.[۵]

به گزارش فرهنگ‌نامه علوم قرآن؛ در این سوره مسلمانان به وحدت و عدم تفرقه، صبر و ثبات قدم در دفاع از اسلام و تقویت آن دعوت شده و آنان نسبت به مخالفان اسلام مانند یهودیان و مسیحیان و مشرکان، که در آن زمان به مبارزه با اسلام اهتمام داشتند، هشدار داده شده‌اند. شناخت مردم و جامعه، جریان ولادت عیسی و یحیی، یادکرد برخی از غزوه‌های محمد، ماجرای مباهله، مقام شهید و فضیلت جانبازی و مسائل عقیدتی از دیگر نکات مهم محتوایی این سوره هستند.[۶]

یادداشت

ویرایش
  1. متن عربی آیه: «اِنَّ اللهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ اِبراهیمَ و آلَ عِمرانَ عَلَی العالَمینَ.» ترجمه: خداوند، آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد.

پانویس

ویرایش
  1. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۱:‎ ۲۷۳۹.
  2. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ۱:‎ ۷۷۸.
  3. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱:‎ ۲۷۳۹.
  4. معارف، «آل عمران»، دانشنامه بزرگ اسلامی.
  5. مکارم شیرازی، ناصر؛ جمعی از نویسندگان (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. ج. ۲. دارالکتب الاسلامیه. ص. ص ۴۰۸–۴۰۹سوره آل‌عمران، مقدمه
  6. دفتر تبلیغات اسلامی، فرهنگنامه علوم قرآن، ۱:‎ ۲۷۳۹.

منابع

ویرایش

پیوند به بیرون

ویرایش