آزمایش ادرار

آزمایش ادرار یا آنالیز ادراری (به انگلیسی: Urinalysis) هنوز یکی از ساده‌ترین روش‌های آزمایشگاهی در طب بالینی است. ادرار نمونه‌ای است که به فراوانی و به آسانی به دست می‌آید و متدولوژی برای آزمایش آن کاملاً ساده است. نتایج غیرطبیعی این آزمایش هرچند ممکن است ویژگی قابل توجهی نداشته باشد، اما از حساسیت خوبی در نشان دادن بیماری‌های پارانشیم کلیه و مجاری ادراری برخوردار هستند. یک رسوب غیرطبیعی ادراری هرگز نباید نادیده گرفته شود مگر اینکه یک توضیح یا توجیه قابل قبول برای آن یافت شده باشد. طیفی از بیماری‌های قابل درمان مانند عفونت پارانشیمال کلیه به ویژه توبرکلوز، نفریت اینترستیشیال آلرژیک یا نفروپاتی آنالژزیک اگر بدون آزمایش ساده ادراری رها شوند می‌توانند به نارسایی مزمن کلیه منجر شوند. تظاهرات اولیه نئوپلاسم کلیوی قابل درمان ممکن است یک خون در ادرار هماچوری ساده باشد.

آزمایش ادرار
گلبول سفیدs seen under a microscope from a urine sample.
تخصص (پزشکی)	آسیب‌شناسی بالینی
سرعنوان‌های موضوعی پزشکی	D016482
کدهای دیگر	LOINC Codes for Urinalysis panels
مدلاین پلاس	۰۰۳۵۷۹

معمولاً آزمایش ادرار همزمان با کشت ادرار و نیز آزمایش آنتی بیوگرام (آزمایش حساسیت باکتری‌های رشد نموده به آنتی‌بیوتیک‌ها) انجام می‌شود.

روش کار

بهترین نتایج همیشه روی ادرار اول صبح که اسمولالیته بالا و pH پایینی دارد بدست می‌آید. برای تهیه رسوب ادراری ابتدا نمونه ادرار را خوب مخلوط کرده، سپس ۱۰میلی لیتر از آن را داخل یک لوله ریخته و به مدت ۳ تا ۵ دقیقه با دور ۳۰۰۰ سانتریفیوژ نمایید. بعد از سانتریفیوژ کل ادرار رویی را دور ریخته و از چند قطره باقی‌مانده ته لوله یک قطره روی اسلاید میکروسکوپی قرار دهید و سپس با عدسی ۱۰ و ۴۰ بررسی کنید. در نمونه‌های ادرار نرمال صبحگاهی عناصر زیر با عدسی ۴۰ دیده می‌شوند: سلول اپی تلیال: گاه گاهی ممکن است در میدان‌های میکروسکوپی دیده شود. (در زنان بیشتر دیده می‌شود) گلبول قرمز: ۰ تا ۳ عدد گلبول سفید: ۰ تا ۳ عدد سیلندرها: سیلندر هیالن، گاهی اوقات در برخی میدان‌های میکروسکوپی کریستال‌ها: گاهی اوقات در برخی میدان‌های میکروسکوپی لازم است حدود ۱۰ تا ۱۵ میدان بررسی شود.

سلولهای خونی

نوع	حداقل	حداکثر	واحد	توضیح
گلبول قرمز	0	2 – 3	per High Power Field (HPF)	May be present as intact RBCs, which indicate bleeding. Even trace amount of blood is enough to give the entire urine sample a red/pink hue, and it is difficult to judge the amount of bleeding from a gross examination. خون‌ادراری may be due to a generalized bleeding diathesis or a urinary tract-specific problem (trauma, stone, infection, malignancy, etc.) or artefact of catheterization in case the sample is taken from a collection bag, in which case a fresh urine sample should be sent for a repeat test. If the RBCs are of renal or glomerular origin (due to glomerulonephritis), the RBCs incur mechanical damage during the glomerular passage, and then osmotic damage along the tubules, so get dysmorphic features. The dysmorphic RBCs in urine which are most characteristic of glomerular origin are called "G1 cells", which are doughnut-shaped rings with protruding round blebs sometimes looking like میکی‌ماوس's head (with ears). Painless hematuria of nonglomerular origin may be a sign of urinary tract malignancy, which may warrant a more thorough cytological investigation. اطلاعات بیشتر: هماچوری
RBC casts	n/a	0 / negative
گلبولهای سفید	0	2 / negative		اطلاعات بیشتر: پیوری
	–	۱۰	per µl or mm3	«Significant پیوری» at greater than or equal to 10 leucocytes per microlitre (µl) or cubic millimeter (mm3)
«خون» / (actually هموگلوبین)	n/a	0 / negative	dip-stick qualitative scale of 0 to 4+	Hemoglobinuria is suggestive of in vivo hemolysis, but must be distinguished from خون‌ادراری. In case of hemoglobinuria, a urine dipstick shows presence of blood, but no RBCs are seen on microscopic examination. If hematuria is followed by artefactual ex vivo or in vitro hemolysis in the collected urine, then the dipstick test also will be positive for hemoglobin and will be difficult to interpret. The urine color may also be red due to excretion of reddish pigments or drugs.

جستارهای وابسته

• کشت ادرار
• پیوری
• هماچوری
• پروتئینوری

منابع

• ویکی‌پدیای انگلیسی